Esperanta ligilo
n-ro 2, februaro 2017
Enhavtabelo
La 83-a
Internacia Kongreso de Blindaj Esperantistoj (Kvina komuniko)
El Esperantujo. Nova redaktoro-paro
Por muziksxatantoj. La sekreto de Stradivarius
La fama kantisto kantas en la agxo de 92
jaroj
Diversaj interesajxoj. Bakterioj en la
intesto influas la cerbon.
Elektra stimulo forpelas lacecon
Poezio. Aleksandro Logvin. Rivereto
La 83-a Internacia Kongreso de Blindaj
Esperantistoj (IKBE83)
Kvina komuniko
08-15.07.2017. Sokobanja, Serbio
Temo: "Rolo de sxatokupoj en la vivo de
nevidantoj"
Informoj pri
la flugeblecoj
Al la plej
proksima flughaveno, "Konstantin Veliki" www.nis-airport.com de urbo
Nisx, momente eblas alflugi nur per etprezaj kompanioj Ryanair www.ryanair.com kaj Wizzair www.wizzair.com el:
Basel (CH), Milano (IT), Eindhoven (NL), Bratislava (SK), Malmoe (SE)
kaj el Germanio (el Berlino, Dueseldorf
Weeze, Dortmund kaj Memmingen). Laux la aktuala, la vintra flughoraro , cxiuj flugas 2 foje semajne.
Al la beograda
flughaveno "Nikola Tesla" www.beg.aero
flugas etprezaj flugkompanioj:
Wizzair, easyJet, Norwegian Air Shuttle, Pegasus
Airlines, AegeanAirlines kaj Tunisair. Krome flugas al gxi: Aeroflot, AirCairo,
Airserbia, Alitalia, Belavia, Etihad Airways, FlyDubai, LOT Polish Airlines,
Lufthansa, Montenegro Airlines, Quatar Airways, Swiss, Tarom kaj Turkish
Airlines.
Al la
flughaveno de Sofio,
Bulgario www.sofia-airport.bg el la etprezaj flugkompanioj vi povas elekti
inter: aegeanair.com, Ryanair, ThomsonAirways, enterair.pl, jet2.com, easyJet.com,
thomascookairlines.com kaj rossiya-airlines.com. Krome al gxi flugas ankaux:
air.bg; QatarAw, FlyDubai, Alitalia, Lufthansa, Dniprovia, Austrian, Lot, Swiss
kaj du israelaj kompanioj.
Ni dankas al
cxiuj kiuj jam aligxis aux komunikis al ni sian aligxintencon.
Tiel ni, sume, gxis nun registris dudekon da veraj aux
potencialaj kongresanoj el 11 landoj kaj 3 kontinentoj. Laux la gxisnunaj
komunikoj la flugontoj celas la beogradan flughavenon. Do, lauxbezone, ni povos organizi ankaux de tie komunan vojagxon al
Sokobanja, per publika aux per aparta bus(et)o. La prezo, de unudirekta bileto, orientige estus 10
- 15 euroj (depende ankaux de nombro de interesitoj).
Ni plue
deziras al vi bonan planadon kaj kongrespreparojn. Komuniku
al ni viajn vojagx- kaj aliaj intencojn kaj dezirojn
kaj ni klopodos plenumi ilin.
Elkore via V. Brankovicx,
Teknika organizantino de la IKBE83 kun LIBE –
teamo
orbispictus@iol.it
/ visnja.brankovic@os.t-com.hr
Nova
redaktoro-paro
Unuafoje en la historio de la revuo
"Esperanto" gxi oficiale havos du redaktorojn, la geedzan paron Dima
Sxevcxenko (31) kaj Anna Striganova (29). Tiel decidis la Estraro de UEA, kiu
intervjuis ankaux du aliajn bonajn
kandidatojn por sekvi Attila Kaszas en tiu grava posteno.
"Ni estis
tre impresitaj de la propono, per kiu Dima kaj Anna kandidatigxis", - komentas la
Prezidanto de UEA, d-ro Mark Fettes. "Ili kune disponas pri granda gamo de
kapabloj, ne nur pri la enhava redaktado, sed ankaux pri grafiko kaj enpagxigo
kaj pri la reteja flanko de la revuo. Tiu kombino de fortoj sxajnas al ni tre
promesplena."
Ambaux homoj
laboras parttempe cxe la prestigxa Rusia Universitato de Amikeco inter la
Popoloj en Moskvo, kie ili studis jxurnalismon (Dima)
kaj literaturon (Anna) gxis nivelo de magistrigxo kaj jam preparas doktorajn disertaciojn
por defendo. Cxe Dima, denaska E-isto, la diplomverkoj cxiam rilatas al E-o kaj
gxia loko en la mondo de amaskomunikiloj. Interreto grave rolas en ilia
nuntempa laboro, cxu en praktika laboro pri la retejo de la Filologia
Fakultato, cxu kiel instrutemo kaj esplorobjekto.
Kvinjara laboro cxe la rethotela kompanio "Masterhost" donis al Dima
multajn teknikajn konojn sur tiu kampo.
En E-o, ili estas konataj kiel la gvidantoj de la grava eldonejo
"Impeto", kiun fondis en 1992 la gepatroj de Dima, Aleksandr kaj
Elena Sxevcxenko (kune kun Dimitrij Perevalov). De tiu
tempo la eldonejo aperigis pli ol 300 librojn en E-o kaj la rusa lingvo. Post
la forpaso de la fondintoj (Aleksandr en 2012, Elena en 2015), Dima kaj Anna
sukcese pluportas la torcxon. Per tiu okupo ili lernis
multe pri tekstoredaktado kaj enpagxigo, same kiel pri la interesoj kaj
preferoj de la E-a libromerkato. Ili estas aktivaj en la moskva E-movado, kie ili organizis plurajn popularajn arangxojn. Ili kunlaboras
ankaux pri instruado de E-o en diversaj medioj.
Anna kaj Dima
transprenos la revuon ekde la aprila numero 2017. Kune kun
la preparado de sia unua numero, ili planas krei "modernan retejon de la revuo,
kiu celos interagi kun la abonantoj kaj auxtoroj," kiel ili proponis en
sia kandidatigxa letero. Tia "integrigxo de la tradiciaj paperaj eldonajxoj
en la interretan mondon" estas por ili aparte
interesa, teorie kaj praktike. Aldonas Fettes: "Tio plene kongruas kun niaj planoj por la evoluigo de UEA. Retaj servoj estas
grava parto de nia strategio por kreskigi kaj aktivigi nian membraron, kaj ni vidas kernan rolon por la revuo kaj gxia retejo. Ni
antauxgxojas kunlabori kun la novaj redaktoroj por realigi
tiun vizion".
(Laux Ret-info).
Ekolingvistiko
Mi mem studis
lingvistikon, sed dum miaj studoj mi neniam estis auxdinta pri Ekolingvistiko.
Tamen en 2007 brazila ekskolego mia (Hildo H. do Couto) publikigis
portugallingvan libron, titolitan "Ekolingvistiko - studo pri la rilatoj
inter lingvo kaj medio". La libro ampleksas 462 pagxojn. Imagu: 462 pagxoj pri ekolingvistiko. Evidente, mi nek volas, nek
povas resumi gxin.
Volante skribi
la artikolon pri tiu temo, mi sercxis en Vikipedio,
kaj mi konstatis, ke ekzistas malgrandaj artikoloj pri gxi en kelkaj lingvoj,
sed ne en E-o, kaj nur en la angla kaj la franca ili estas iomete pli longaj (kaj
preskaux la samaj).
El tiuj lastaj
mi tradukis la jenajn informojn:
"La
ekolingvistiko, aperinta en la 1990-aj jaroj, estas paradigmo de lingva
esploro, kiu konsideras ne nur la socian kuntekston de la lingvo, sed ankaux la
ekologian kuntekston, en kiu la socioj trovigxas. Ofte la artikolo de Michael
Halliday "Novaj rimedoj de signifo: la defio por Aplikata Lingvistiko",
publikigita en 1990, estas konsiderata frua teksto, kiu instigis lingvistojn
konsideri la ekologian kuntekston kaj gxian influon al la lingvo. I.a. la defio
por Halliday estis adapti la lingvistikon al la problemoj de la 21-a jarcento,
specife al la amasa detruo de ekosistemoj. La cxefa ekzemplo, donita de
Halliday, estis "ekonomia kresko". Li priskribas kiel la konotacioj,
kiujn havas la vortoj "forta", "kreski", "granda"
kaj "bona" en la angla donas pozitivan aspekton al kresko, malgraux
gxiaj negativaj konsekvencoj por la ekologio. Post la rimarkoj de Halliday, la kampo
de la ekolingvistiko kreskis konsiderinde, precipe la analizo de la influo de
specifaj paroladoj pri la medio, anstataux tiu de la
influo, kiun
la
lingvoj havas gxenerale."
Pliajn
informojn mi elcxerpis el la supre menciita libro:
Kiel
"patro" de la ekolingvistiko estas konsiderata Einar Haugen, kvankam li
ne uzis tiun terminon. Li uzis - en la angla - la esprimojn "ecology of language"
(ekologio de la lingvo) kaj "language ecology" (lingva ekologio), sen
diferencigi inter ili, kaj li difinis la lingvan
ekologion kiel "studojn pri la interagoj inter iu lingvo kaj gxia
medio" (1972).
Ekde la
1980-aj jaroj, pluraj auxtoroj dedicxis sin al tiaj studoj. Estas Alwin Fill,
cxe la Universitato de Graz, Auxstrio, kiu elstaras en tiu
kampo. Li donis la jenan difinon: "Ekolingvistiko estas la brancxo de la lingvosciencoj,
kiu pritraktas la interagojn, cxu inter du unuopaj lingvoj aux inter parolantoj
kaj grupoj de parolantoj, cxu inter la lingvo kaj la mondo, kaj gxi intervenas
favore al la diverseco de manifestigxoj kaj rilatoj por la konservado de la
malgrandaj."
En la artikolo
de la Vikipedio oni mencias la auxtoron Einar Haugen, sed ne Alwin Fill,
kvankam la jxus citita difino estas simile esprimita. Rilate al la
"malgrandaj", Couto asertas (p. 356): "La ekolingvistiko
defendas la malgrandan, la pli malfortan, la malestimatan, la diskriminaciatan.
La granda, la forta kaj la privilegiata ne bezonas esti defendata."
Necesas ekspliki, ke cxiuj tiuj adjektivoj rilatas ne nur al homoj, sed ankaux
al
bestoj kaj plantoj.
Ankoraux laux
Couto gravas defendi la diversecon: cxio havas sian
propran valoron, kaj pro tio devas esti respektata. Tio koncernas la
biodiversecon, la etnodiversecon, la socian diversecon kaj la lingvan
diversecon, t.e. la diversecon, ekzistantan en la natura medio, inter etnoj,
sociaj grupoj, (etnaj) lingvoj kaj (sociaj) idiomoj.
Tamen en la
realo ekzistas bedauxrinde malestimo pri la aliaj homoj (de nia propra socio
kaj ankoraux pli de aliaj etnoj), pri bestoj kaj ne multe sxatataj
plantoj. Tiel ekestas antauxjugxoj, kiuj
manifestigxas en la lingvo. Couto dedicxas tutan cxapitron al la
"Antauxjugxa lingvajxo" (p. 337.) kaj donas ekzemplojn, montrantajn
antropocentrismon, etnocentrismon, rasismon, androcentrismon kaj aliajn
"ismojn".
Kio pri E-o?
En la
Manifesto de Prago (1966) legeblas:
"Cxiu
lingvo, kiel cxiu vivajxospecio, estas valora jam pro
si mem kaj inda je protektado kaj subtenado".
Menciante ne
nur lingvon, sed cxiun vivajxospecion, tio sxajnas esti frazo de ekolingvisto,
cxu ne?
Tiu nova fako
de lingvistiko plene kongruas kun la ideo de neuxtrala
lingvo internacia, se mi bone komprenas.
Herbert A. Velker
(laux Esperanta retradio).
La
sekreto de Stradivarius
Sciencistoj
foje alfrontas defiojn similajn al tiuj, pri kiuj okupigxis Sherlock Holmes.
Ili penas eltrovi malsanojn, kiuj mortigis egiptajn
regxojn antaux miloj da jaroj; ili penas eltrovi, cxu la artan stilon de Monet
kaj El Greco kauxzis okulmalsanoj; ili penas eltrovi, cxu Napoleono havis stomakajn
problemojn, kaj tial li konstante pozis kun la mano sur la ventro.
Nuntempe
cxinaj sciencistoj decxifras unu el la plej malnovaj enigmoj en la mondo de
arto: la mistera belega sono de Stradivarius-kordinstrumentoj. Ili estis
konstruitaj antaux du jarcentoj kaj per ili eblas
produkti ravan sonadon, kiun modernaj muzikiloj ne sukcesas redoni. Kiu estas
la sekreto?
La esploristoj
en la Universitato de Tajvano publikigis sian teorion antauxnelonge.
La Stradivarius-muzikiloj estis faritaj per acero - ligno uzata i.a. por
konstruado de mebloj. La samon faris aliaj konstruistoj de muzikiloj, sed la
imitajxoj neniam rezultigis la saman subtilan sonkvaliton. La sciencistoj
konkludis, ke la unika kvalito de Stradivarius ne trovigxas en la ligno mem,
sed en la kemiaj substancoj, uzitaj tiutempe de la metiistoj por konservi la
lignon kontraux maljunigxo. Ili havis la saman celon, kiun uzas la moderna
industrio de lignajxoj, por eviti, ke insektoj ataku gxin. En antikva tempo oni
uzis mineralajn substancojn, sed tiu tradicio
perdigxis laux pasado de tempo. Aliflanke, la agxo de tiu
ligno, en kombino kun la antikvaj pesticidoj, krom la vibrado, eble, produktis
unikan lignan konsiston. Tian oni ne plu sukcesis kopii. Oni tamen obstine
klopodas elvolvi modernajn Stradivarius-ajxojn en la 21-a jarcento.
Antonio
Stradivari naskigxis en Cremona, Italujo, kaj vivis inter 1644 kaj 1737. En lia
familio estis pluraj fabrikistoj de violonoj kaj violoncxeloj, sed Antonio
estas la plej alte taksata. Li produktis pli ol mil kordinstrumentojn, el kiuj
ankoraux kelkaj centoj estas gxis nun uzataj.
De longa tempo
oni klopodas senvualigi la sekreton de Stradivarius. Oni pensis pri diversaj
eblecoj. Unuj asertis, ke speciala verniso estis la sxlosilo; aliaj, ke ligno
prenita el dronintaj sxipoj estis uzita por la konstruo; aliaj, ke la vintra
klimato estis la kauxzo de la mirinda sonado de tiu
magia ligno.
La sola certa
fakto estas, ke Stradivarius apartenas al la mitoj de la mondo de l'arto.
Antaux nelonga tempo, vendigxis unu ekzemplero de tia muzikilo
kontraux preskaux tridek milionoj da dolaroj.
Herbert A. Welker
La fama kantisto kantas en la agxo de 92 jaroj
Inter la grandaj
landoj Japanio havas la plej longan vivekspekton (81 jaroj
cxe la viroj, 89 cxe la virinoj). Mi diris "inter la grandaj landoj",
cxar je la unua loko estas Monako. Evidente ankaux en aliaj landoj vivas tre
maljunaj homoj.
Sed cxu vi povas imagi, ke homoj ankoraux kantas en korusoj je la
agxo de 106 jaroj? Tio okazis en Germanio, kie Paul Rutert, ano de koruso dum
70 jaroj, kantis ankoraux je tiu agxo. (Li mortis en
2016.)
Ekzistis kaj
ekzistas aliaj tiaj kazoj. La anoj de la brita koruso de olduloj "The
Zimmers" havas kune 3000 jarojn, do, ilia averagxa agxo estas 75. La plej
maljuna agxas 100 jarojn, la cxefa kantisto 90. Lauxdire la
koruso entuziasmigas Brition.
Tiuj estas
kazoj de korusoj. Male Johannes Heesters kantis sole aux kiel
solisto. Li estis fama en tuta Germanio, Auxstrio kaj Nederlando. Li naskigxis
en Nederlando, sed logxis ekde 1936 en Germanio kaj havis ankaux la auxstran
sxtatanecon. Li estis aktoro kaj kantisto. Kiel aktoro li laboris dum 90 jaroj.
En 2003 li aktoris 99-jaragxa dum tri monatoj en la germana teatro. En 2009 - 105-jaragxa - li kantis du
kanzonojn dum koncerto kaj ludis dum unu monato la rolon de Dio en la fama
teatrajo. Tiel li estis konsiderata la monde plej maljuna aktoro. Li mortis en
2011.
Kio pri monde
(aux almenaux en Okcidento) konataj maljunaj famuloj, kiuj ankoraux kantas?
Menciindas la
du plej malnovaj rokbandoj, "Rolling Stones" kaj "The Who",
kies kantistoj agxas pli ol 70 jarojn.
Sed multe pli
maljuna estas la usona kantisto (kun belega vocxo)
Tony Bennett. Naskigxinta en 1926 li ankoraux kantas. En 2015 li faris turneon kun
Lady Gaga (60 jarojn pli juna) en Usono kaj Euxropo, prezentante sin en 36
spektakloj, kaj en 2017 - 90-jaragxa - li donos pliajn koncertojn.
Cxio tio estas
nur enkonduko por paroli pri la alia kantisto. Li estas franco,
kaj mi komencis sxategi lin kaj liajn kanzonojn antaux cxirkaux 50 jaroj dum
kaj post mia estado en Francio. Antaux dekdu jaroj mi cxeestis lian koncerton
en Braziljo, kaj mi konsideris eksterordinare, ke li ankoraux sukcesis kanti
tiel bone dum pli ol unu horo (eble, unu horo kaj duono) je la agxo de 80
jaroj.
Nun, post
dekdu jaroj, mi eksciis, ke li ankoraux kantas, do, je
la agxo de 92 jaroj.
En 1946 li
estis malkovrita de Edith Piaf kaj komencis kanti en Kanado. Du jarojn poste
Edith Piaf invitis lin labori por sxi. Li akceptis kaj
laboris por sxi dum 8 jaroj kiel sekretario, sxoforo
kaj konfidenculo, sed ankaux kantis en sxiaj koncertoj. Krome, li komponis
kanzonojn, ekz., por Gilbert Becaud.
En la 1950-aj
jaroj li komencis esti iomete konata, sed aperis kritikoj. Oni diris, ke li ne
havos sukceson pro pluraj kialoj: lia vocxo ne estas forta kiel, ekz., tiu de Edith Piaf aux de Gilbert Becaud, li estas
malalta (li altas nur 1,60 metrojn) kaj ne estas bela. Li mem diris: "Kiuj
estas miaj handikapoj? Mia vocxo, mia alto, miaj gestoj, mia manko de kulturo
kaj klereco, mia sincereco, mia manko de personeco. Mia vocxo? Ne eblas sxangxi
gxin. La instruistoj, kiujn mi konsultis, estis kategoriaj: ili
malkonsilis al mi kanti. Tamen mi kantos, ecx se mi dissxiros la
gorgxon."
Li luktis kaj
venkis.
Li komponis
pli ol 800 kanzonojn, sonregistris pli ol 1.200 sur diskoj, kantis en ok
lingvoj, kaj 180 milionoj da liaj diskoj estis venditaj en la tuta mondo. En
1998 li estis elektita la "varietea artisto de la jarcento". Krome,
li aktoris en pli ol 50 filmoj.
Cxar liaj
gepatroj estis armenoj, li apogis kaj helpis Armenion. Post la tertremo en 1988
li kreis la Asocion por Armenio. En 2006 li kantis antaux 200.000 spektantoj en
Erevano, la
cxefurbo de Armenio. Du jarojn poste li ricevis la armenan sxtatanecon kaj
estis nomita la armena ambasadoro en Svisio, kie li nun logxas. De tiu lando li estas la reprezentanto cxe UN. Lia nomo? - La
francaj E-istoj sendube jam divenis: Charles Aznavour.
Paulo Sergio Viana
Bakterioj en la intesto influas la cerbon
De iom da
tempo kuracistoj uzas transplantadon de fekajxoj por kuracado de intestaj
inflamoj kaj infektoj. Stranga koncepto, cxu ne? Ecx pli stranga, eble, estas
la konstato, ke tia transplanto povas sxangxi la
konduton de homoj. Laboratoriaj esploroj per bestoj montris, ke intestaj
bakterioj estas esence gravaj por sana funkciado ne
nur de la digestaparato, sed ankaux de la cerbo. Tiel ke transplantado de
fekajxoj modifas la bakterian diversecon en la intesto de la ricevinto, kaj tio
povas utili por flegado de neuxrologiaj kaj psikiatriaj malsanoj.
Eksperimentoj
montris, ke transigo de fekajxoj de homoj, suferantaj de depresio en ratojn
kauxzis signojn de tiu malsano en la bestoj. En homoj,
jam de longa tempo oni scias pri rilatoj inter misfunkciado de la digestaparato
kaj mensaj perturboj. Se oni sxangxas la intestan bakteriaron, oni plibonigas
la mensostaton de homoj. Tiaj esploroj estas tiel frapaj, ke nuntempe oni
direktas multege da mono por tiukampa sercxado, en diversaj
centroj.
Kompreneble,
tiaj studoj ankora? apenaux komencigxas. Oni devas
precize klarigi, kio estas kauxzo, kio estas rezulto, en la interagado inter la
cerbo kaj la intesto. Tamen, oni jam difinis, ke iuj praktikaj intervenoj donas
bonajn rezultojn. Ekz., englutado de kafo, jogurto kaj
la t.n. "mediteranea dieto" sxajne estas efikaj, sed studoj pri tio
estas ankoraux malgrandaj kaj limigitaj. Oni devas detaligi la komplikajn
fenomenojn sur tiu kampo, antaux ol gxeneraligi
rekomendojn.
Kio estas
certa, tio estas, ke pli granda diverseco en la bakteria enhavo de la homa
intesto estas grava faktoro. Normala homo havas en sia digestaparato pli ol unu
kilogramon da mikroorganismoj, kiuj apartenas al pli ol mil malsamaj specioj.
Ne estas do facile kontroli tiun amason por eltrovo de sanigaj intervenoj.
Temas pri ampleksa problemo.
Iel ajn,
malfermigxas vasta kampo en medicino, kiu, eble, faciligos la vivon de multaj
pacientoj.
Elektra stimulo forpelas lacecon
Kiu ne sxatus
trovi suficxon per malpli da dormo, sen perdi energion kaj forton? Esploristoj
atingis tion per eksterordinara metodo. Ili kapablos kuraci ankaux pacientojn kun tro alta dormbezono.
Po du
elektrodoj estas aplikataj cxe frunto kaj nuko. Tiam la kurenta cirkvito estas
fermata, kaj malforta kontinua kurento trafluas la cerbon. La pacientoj
rimarkas nur malfortan pikpikadon cxe la en- kaj elsxaltado de la kurento. La
efikoj tamen vekas atenton: La testpersonoj, kiuj iom antaux la nokta ripozo
ricevis tiun terapion, bezonis averagxe 25 minutojn malpli da dormo en nokto,
ol kutime.
La esplorista
teamo de la universitato de Freiburg krome konstatis, ke la reduktita
dormbezono per elektra stimulo estis observebla sen negativaj efikoj je koncentrigxo,
vekeco kaj formigxo de pensado. Nek en psikologiaj testoj, nek en propra
pritakso la testpersonoj
montris diferencon al komparaj personoj. Ankaux la
dormarkitekturo, do, la kunmeto de legxera, profunda kaj REM-dormo (rapidaj
okulmovoj), kiu estas grava por la dumnokta prilaborado de informoj, restis
sensxangxa. La sciencistoj esploris entute 19 sanajn virinojn kaj virojn dum po
kvin noktoj en la dormlaboratorio. Cxiuj testpersonoj ricevis antaux la
enlitigxo aux sxajnan stimulon aux dufoje 13 minutojn dauxrantan elektran
stimulon kun intenseco de du miliamperoj.
Bazo por tio,
ke homoj sentas sin vekaj kaj findormintaj, estas ekvilibrita alta aktivebleco de la cerbo. Cxe pacientoj, kiuj suferas
pro Parkinson aux post apopleksio, aperas pro manko de certaj procedoj en la cerbo
ekstreme alta dormbezono, kiu ne estas suficxe bone
kuracebla per aktivigaj programoj kaj medikamentoj.
Por tiuj
pacientoj la elektra stimulo povus esti efika kaj bone eltenebla kuraco. Tia
terapio estus plenumebla ecx hejme. La rezultoj de la eksperimenta studajxo
bezonas ankoraux pluajn testojn pri efikeco kaj sekureco antaux ol la nova
terapio povos esti klinike aplikata je largxa dimensio.
Cxe kronike
laca paciento la kuracistoj jam povis pruvi la efikecon de la metodo. La viro
post piko de abelo suferis pri forta sxoko kaj bezonis reanimigon. Sekve li
suferis dum dek jaroj pro ekstrema dumtaga laceco. Kaj li ne pozitive reagis je
la gxis nun disponeblaj terapioj.
En intervaloj
de unu monato li estis traktata dum po tri tagoj per la t.n. transkrania
elektra stimulo. Jam baldaux poste reduktigxis lia bezono dormi ankaux dumtage,
de tri horoj kaj duona je kvar tagoj de la semajno, al du horoj kaj duona je
malpli ol du tagoj. Tio estas, kompreneble, priskribo de unuopa kazo, kiu ne
simple estas gxeneraligebla. Sed la plibonigxo, kiun la paciento spertis per
tio post multaj plej ofte sensukcesaj terapioj, montras bonajn perspektivojn por
la estonta efika aplikado de tiu metodo.
(Laux Esperanta retradio).
Aleksandro Logvin
RIVERETO
Jes, nur hieraux tie cxi susuris
rivera akvo pura, kiu kuris
libere, gaje en la sama loko
jarcentojn el epoko al epoko:
Hodiaux gxi, barita per la digo -
embarasita mugxas pro devigo -
sen
plua kuro, sen babil' cxiama.
Ho, cxu ne batas nin la fato sama?!
Alvenis urbo, bruo trapasanta
per
gruo, per buldozo frakasanta:
Suprenlevigxis mastoj, ferfadenoj,
sed
malaperis najtingal', gxardenoj:
La riveret' - en ferbetona tubo -
por
cxiam restas sen cxiel', sen nubo:
Pejzagxo nova - urba, magazena,
tre
plata, glata, rekta, polvoplena,
kun
knaro kaj kun grinco de sxoseo
kaj
kun postauxta fajfa ventoveo.
Cxi tiu ve' reehxas kun
angoro
en
mia brust', en konsolinda koro.
Kaj kvankam sxajne estas trivialo,
sed
plendas mi pri eta najtingalo.
Cxiuj verkoj de Zamenhof estas legeblaj en la reto.
Lige al la 100-a mortodatreveno de Zamenhof, la viena
Esperanto-Muzeo celis cxi-jare prezenti cxiujn verkojn de Ludoviko Zamenhof,
aperintaj gxis 1930, kiuj trovigxas en ilia kolekto. 125
libroj jam estas libere kaj senpage legeblaj en la retejo de la muzeo IEMW.
Kelkaj ankoraux sekvos dum la venontaj semajnoj.
Verkoj
(1887-1930) de Ludoviko Zamenhof:
http://www.eszperanto.hu/leteroj/page.php?link=aake151a&id=273&b=1&x=59753&y=397&z=58&dt=1486039601
Denove
sxajnas, ke morto elektas la plej bonan el ni. La 15-an de januaro vespere cxesis bati la koro de Leon Kawecki
(Leszek).
Kia homo li
estis, tion scias liaj geamikoj de skajpaj konversacioj: cxiam helpema,
pacienca, inteligenta, homama. Dum pli ol 30 jaroj li laboris kiel masagxisto, estis tre konata en Poznano kaj
cxirkauxajxoj kiel neordinara kuracanto. Ofte venadis al li homoj ecx el la
aliaj urboj, kaj por cxiu li ne avaris bonajn vortojn, ridetojn, kunsenton. En
lia domo oni sentis sin ripozinta kaj konsolita. Sed lin
mem ne indulgis la insida malsano...
Li estis
kremita kaj entombigita en Wroclavo, lia deven-urbo. Ni sincere kondolencas al
lia vidvino Zofia kaj filo Jacek. Ripozu en paco, kara
amiko! Estu tero por vi lanugo!