Al cxiuj, kiuj interesigxas pri brajla
esperanta stenografio, nun niproponas du gxiajn tabelojn.
Ni tamen substrekas, ke la tabeloj estas nur
konsultiloj. Por plene lerni la
stenografion necesas ankaux studi la
lernolibron, kiu klarigas detalojn pri
la uzo de la stenografio.
La brajlan unuvolumajxon "Esperanta
stenografio" (lernolibro, tabeloj, ekzercaro) oni povas mendi kontraux
kvin euxroj cxe:
Anatolij Masenko: Gerojev-Medikov 15-1, RU-357739
Kislovodsk, Rusio;
ankaux rete: masenkoai@mail.ru
Tabeloj pri brajla Esperanta
stenografio
Enkondukaj rimarkoj
1. Cxi tiu dosiero enhavas
du tabelojn, kiuj estas komputilaj adaptoj de
"Tabelo por legi Esperantan
stenografion" kaj "Tabelo por skribi Esperantan
stenografion", troveblaj en surpapera
brajlo en "Esperanta stenografio
(brajla mallongigaro)", Nijxnij Novgorod,
Rusio, 2003, kiu enhavas ankaux
lernolibron kaj ekzercaron. Por ke la
komputilaj tabeloj plenumu sian
funkcion kiel konsultiloj por legi kaj skribi
Esperantan stenografion, la
brajla linio (ekraneto) de la uzanto devas
montri brajlon laux la tabelo
EuroBraille.
2. La tabeloj mem, same la
stenografiaj simboloj kiel la plenskribaj
signifoj, estas montrataj laux EuroBraille.
Tamen, cxar la simboloj, kiuj en
EuroBraille redonas la cxapelitajn literojn de
Esperanto, vidigxas aliforme
sur komputila ekrano, la klarigaj tekstoj
(ekz. cxi tiu) estas redaktitaj
laux la surogata x-sistemo, por ke ankaux
vidantaj legantoj ilin komprenu
kaj ne mislegu.
3. Kiam en brajla simbolo la
supra vico kaj/aux la maldekstra kolono de la
cxelo(j) ne havas punkton, post la simbolo
estas metita la brajla "prasigno"
(cxiuj ses punktoj) por montri la precizan
pozicion de la simbolo.
4. La tabelo por legi
listigas la stenografiajn simbolojn, ordigitajn laux
la brajla sistemo, arangxita en la jenajn 7
seriojn:
abcdefghij
klmnopqrst
uvxyz&%{~}
123456789w
,;:/?+=(*)%
|0`#.-
">_!$<'%
Post cxiu stenografia simbolo sekvas gxia(j)
signifo(j) plenskribe.
La tabelo por skribi listigas la signifojn de
la stenografiaj simboloj,
ordigitajn laux la Esperanta alfabeto. Post
cxiu signifo sekvas gxia
stenografia simbolo.
5. Stenografia simbolo estas
maksimume ducxela. Unucxelaj estas cxiuj signoj
litergrupaj, vortfinaj kaj vortkomencaj, kaj
multaj vortmallongigoj.
Ducxelaj estas la simboloj komencigxantaj per la
kvina punkto, kaj multaj
aliaj vortmallongigoj. Kelkaj ducxelaj
kombinoj rezultas el litero kaj
mallongigo aux el du litergrupaj mallongigoj,
ekzemple "kp" = "kato" cxar p
signifas -ato, kaj "x9" =
"kion", sinsekvo de la mallongigoj de la
litergrupoj -ki- kaj -on-. Tiaj
"hazardaj" kombinoj principe ne aperas en la
tabeloj. Tamen, en la tabelo por skribi
enestas kelkaj formoj de pronomoj
kaj korelativoj, mallongigataj per tiaj
ducxelaj kombinoj. Tia vorto estas
"cxiu", mallongigata "4u",
do per kombino de la litergrupa mallongigo de
"cxi" kaj la litero "u".
Cxar la aliaj formoj de tiu vorto, "cxiuj",
"cxiujn" kaj "cxiun",
estas mallongigataj laux la gxenerala sistemo de
mallongigado de pronomoj kaj korelativoj,
ankaux "cxiu" enestas en la tabelo
por doni lauxeble kompletan bildon de la
traktado de pronomoj kaj
korelativoj.
6.
Signifo kun streketo (en la papera eldono nomata "liga streko")
sekvata
de gramatika finajxo indikas, ke la simbolo
mallongigas vorton kun la
koncerna finajxo nur, kiam gxi staras sole aux
cxe vortfino. Alie la simbolo
mallongigas nur la radikan parton, tiun antaux
la streketo.
7. Se signifo aperas inter
du streketoj, la mallongigo estas litergrupa. Se
streketo antauxas signifon, la mallongigo
estas vortfina. Se streketo sekvas
signifon, la mallongigo estas vortkomenca. Se
signifo aperas sen streketo,
la mallongigo estas memstara vorto aux povas
aperi en kunmetajxo, kie gxia
senco ne sxangxigxas.
8. Simbolo kun la kvina
punkto principe mallongigas vorton aux vortradikon,
sed cxar la litersinsekvo, kiun gxi
mallongigas, ne nepre havu la saman
sencon kiel la vort(radik)o, tia simbolo estas
konsiderebla ankaux kiel
litergrupa mallongigo. Do, kvankam en la
tabeloj ne aperas streketo antaux
la signifo de mallongigo kun la kvina punkto,
la mallongigo ne devas nepre
stari vortkomence.
9. Se iu simbolo havas
plurajn signifojn, tiuj en la tabelo por legi estas
apartigitaj per punktokomo (;).
10. En la tabelo por legi,
por pli facila uzado, simbolo konsistanta el la
kvina punkto sekvata de litero (aux alia
signo), estas lokigita ne laux gxia
unua brajla signo (la kvina punkto), sed tuj
post la simbolo konsistanta el
la sama litero (signo) sen antauxa kvina
punkto.
Tabelo por legi Esperantan stenografion
a kaj
ac akcept-is
af afabl-a
ap apena0
au apud
a1 adia0
b -jn; pli
!b pli-
bd beda0r-is
bl blind-a
br brajl-o
b1 balda0
c -eco; plej
!c sci-is
ca cia
cb ciajn
cc scienc-o
cj ciaj
cn cian
ct cert-e
d de-; -ado; de
!d demand-is
dz dezir-is
e tie
!e ebl-e
ea tiea
eb tieajn
ej tieaj
en tien
ev eventual-e
e` tiean
e$ efektiv-e
f -foje; -inta; post
!f feli3-a
fc facil-a
fg forges-is
fz fraz-o
g -inte; plu
!g grand-a
gl gratul-is
gz gazet-o
h -ita; sur
!h hav-is
hd hodia0
h1 hiera0
i ili
!i vid-is
ib iliajn
ij iliaj
in ilian
j pri
!j trans
k -ata; kiu
!k kontra0
kb kiujn
kc koncern-e
kd konduk-is
kj kiuj
km komenc-is
kn kiun
kv kvankam
k3 kondi3-o
l -ulo; li
!l long-a
la lia
lb liajn; labor-
lj liaj
lk lok-o
ln lian
lr literatur-o
lt leter-o
lv lingv-o
m -ema; mi
!m mult-e
ma mia
mb miajn
mc menci-is
mg morga0
mj miaj
mm mem
mn mian
mt monat-o
m1 malgra0
n ni
!n nov-a
na nia
nb niajn
nj niaj
nn nian
nt natur-e
o tio
!o pov-is
on tion
op opini-o
ot oft-e
oz okaz-e
p -ato; por
!p parol-is
pm permes-is
pt punkt-o
q -ne-; ne
!q neni-u
qc neces-e
r re-; -anta; nur
!r rigard-is
rc ricev-is
rr reciprok-e
rz rezult-o
s -isto; sed
!s sub
sa sia
sb siajn
sc escept-e
sd send-is
sj siaj
sl simil-a
sm samidean-o
sn sian
sr skrib-is
ss samsortan-o
st subit-e
su super
sv sekv-is
s3 sufi3-e
t -anto; tiu
!t temp-o
tb tiujn
tj tiuj
tn tiun
u unu
!u tut-e
v -ajn; vi
!v viv-o
va via
vb viajn
vj viaj
vn vian
v~ ver~ajn-e
x -ki-; kiel
!x kiamanier-e
y -el-; el
!y kelk-e
z -us; estus
!z kvaza0
& -am-; kiam
!& tamen
&1 amba0
&$ amik-o
% -es-; esti
!% esperant-o
{ -et-; -eto; tuj
!{ ceter-e
~ -os; ~i
!~ ~ajn-is
~a ~ia
~b ~iajn
~j ~iaj
~n ~ian
} -ti-; tiel
!} tiamanier-e
1 -a0-; a0
!1 anta0
2 -oj-; 3e
!2 3ef-e
3 -ante; 3u
!3 3irka0
3b 3iujn
3j 3iuj
3n 3iun
4 -3i-; 3i
!4 3iukaz-e
5 -as-; estas
!5 last-a
6 -om-; krom
!6 kompren-is
7 -i7inta; 7i
!7 lo7-is
7a 7ia
7b 7iajn
7j 7iaj
7l 7entil-a
7n 7ian
7r 7eneral-e
7t 7ust-e
8 -ojn; ke
!8 stenografi-o
9 -on-; oni
!9 respond-is
w -awo; wus
wn wurnal-o
,% -il-
;% -ol-; ol
:% -al-; al
:1 almena0
/% -ir-; diris
!/% dum
?% -en-; en
!?% sent-is
+% -pr-; pro
!+% proksim-a
+f prefer-is
+k preska0
+m promes-is
+p precip-e
+t preter
+z preciz-e
=% -i7-
!=% fari7-is
(% -er-; -ero; per
!(% afer-o
*% -in-; -ino; inter
!*% inter-
)% -tr-; tre
!)% trov-is
| -is-; estis
0 -un-; kun
` -an-; anka0
!` ankora0
`s anstata0
# -aj-; 7is
!# semajn-o
.% sen
.d sendub-e
.f senfin-e
.3 sen3es-e
-% mal-; 3ar
-v ajn =sen anta0a interspaco=
"% -ar-; -aro
>% -ig-; -igita
_ la =sen najbaraj interspacoj=
!,% 3esigo de mallongigoj =komenca kaj fina=
$% -ek-
$t ekster
$z ekzempl-e
<% -or-; -oro
'% majusklo =la sekvanta vorto ne estu
mallongigita=
'` verssigno
'.% kursivo =komence kaj fine=
'-% pensostreko (haltostreko, sen anta0a
interspaco=
Tabelo por skribi Esperantan stenografion
- a
-
adia0 a1
-ado d
afabl-a af
afer-o !(%
-aj- #
-ajn v
ajn -v =sen anta0a interspaco=
-awo w
akcept-is ac
-al- :%
al :%
almena0 :1
-am- &
amba0 &1
amik-o &$
-an- `
anka0 `
ankora0 !`
anstata0 `s
-anta r
anta0 !1
-ante 3
-anto t
apena0 ap
apud au
-ar- "%
-aro "%
-as- 5
-ata k
-ato p
-a0- 1
a0 1
- b
-
balda0 b1
beda0r-is bd
bezon-is bz
blind-a bl
brajl-o br
- c
-
cert-e ct
ceter-e !{
cia ca
ciaj cj
ciajn cb
cian cn
- 3
-
3ar -%
3e 2
3ef-e !2
-3i- 4
3i 4
3irka0 !3
3iu 4u
3iuj 3j
3iujn 3b
3iukaz-e !4
3iun 3n
3u 3
- d
-
de- d
de d
demand-is !d
dezir-is dz
diris /%
dum !/%
- e
-
ebl-e !e
-eco c
efektiv-e e$
-ek- $%
ekster $t
ekzempl-e $z
-el- y
el y
-ema m
-en- ?%
en ?%
-er- (%
-ero (%
-es- %
escept-e sc
esperant-o !%
estas 5
esti %
estis |
estus z
-et- {
-eto {
eventual-e ev
- f -
facil-a fc
fari7-is !=%
feli3-a !f
-foje f
forges-is fg
fraz-o fz
- g
-
gazet-o gz
grand-a !g
gratul-is gl
- 7
-
7eneral-e 7r
7entil-a 7l
7i 7
7ia 7a
7iaj 7j
7iajn 7b
7ian 7n
7in 7*
7is #
7ust-e 7t
- h
-
hav-is !h
hiera0 h1
hodia0 hd
- i
-
ia ia =ne mallongigite=
iaj i#
iajn iv
ian i`
-ig- >%
-igita >%
-i7- =%
-i7inta 7
-il- ,%
ili i
ilia ,ia
iliaj ij
iliajn ib
ilian in
ilin ,*%
-in- *%
-ino *%
-inta f
-inte g
inter- !*%
inter *%
-ir- /%
-is- |
-isto s
-ita h
- j
-
-jn b
- w
-
wurnal-o wn
wus w
- k
-
kaj a
ke 8
kelk-e !y
-ki- x
kiam &
kiamanier-e !x
kiel x
kiu k
kiuj kj
kiujn kb
kiun kn
komenc-is km
kompren-is !6
koncern-e kc
kondi3-o k3
konduk-is kd
kontra0 !k
krom 6
kun 0
kvankam kv
kvaza0 !z
- l
-
la % =sen najbaraj interspacoj=
labor- lb
last-a !5
leter-o lt
li l
lia la
liaj lj
liajn lb
lian ln
lin l*
lingv-o lv
literatur-o lr
lo7-is !7
lok-o lk
long-a !l
- m
-
mal- -%
malgra0 m1
mem mm
menci-is mc
mi m
mia ma
miaj mj
miajn mb
mian mn
min m*
monat-o mt
morga0 mg
mult-e !m
- n
-
natur-e nt
-ne- q
ne q
neces-e qc
neni-u !q
ni n
nia na
niaj nj
niajn nb
nian nn
nin n*
nov-a !n
nur r
- o
-
oft-e ot
-oj- 2
-ojn 8
okaz-e oz
-ol- ;%
ol ;%
-om- 6
-on- 9
oni 9
opini-o op
-or- <%
-oro <%
-os ~
- p
-
parol-is !p
per (%
permes-is pm
plej c
pli- !b
pli b
plu g
por p
post f
pov-is !o
-pr- +%
precip-e +p
preciz-e +z
prefer-is +f
preska0 +k
preter +t
pri j
pro +%
proksim-a !+%
promes-is +m
punkt-o pt
- r
-
re- r
reciprok-e rr
respond-is !9
rezult-o rz
ricev-is rc
rigard-is !r
- s
-
samidean-o sm
samsortan-o ss
scienc-o cc
sci-is !c
sed s
sekv-is sv
semajn-o !#
sen .%
sen3es-e .3
send-is sd
sendub-e .d
senfin-e .f
sent-is !?%
sia sa
siaj sj
siajn sb
sian sn
simil-a sl
sin s*
skrib-is sr
stenografi-o !8
sub !s
subit-e st
sufi3-e s3
super su
sur h
- ~
-
~ajn-is !~
~i ~
~ia ~a
~iaj ~j
~iajn ~b
~ian ~n
~in ~*
- t
-
tamen !&
temp-o !t
-ti- }
tiamanier-e !}
tie e
tiea ea
tieaj ej
tieajn eb
tiean e`
tiel }
tien en
tio o
tion on
tiu t
tiuj tj
tiujn tb
tiun tn
-tr- )%
trans !j
tre )%
trov-is !)%
tuj {
tut-e !u
- u
-
-ulo l
-un- 0
unu u
-us z
- v
-
ver~ajn-e v~
vi v
via va
viaj vj
viajn vb
vian vn
vin v*
vid-is !i
viv-o !v