Esperanta ligilo
n-ro 2, februaro 2021
Enhavtabelo
El la estraro
Kandidatigxoj por LIBE-estraro
Evoluo de la sonrevuoj
Literaturo. Rosa Montero. Blinda amo
Sxako (nur en brajla versio)
Stenografia pagxo (nur en brajla versio)
Por la retumantoj
El la estraro
Karaj gelegantoj,
Gepartoprenintoj en virtuala evento,
organizita de LIBE en decembro
pasintjare, estis gxenerale kontentaj pri la
programo. Gxin cxeestis kaj
aktive partoprenis
E-istoj el 14 landoj.
Tial la estraro de LIBE decidis denove
organizi virtualan eventon. Gxi
okazos la 28-an de marto 2021. je la 12-a horo
laux la mezeuxropa tempo
en vocxa
babilejo «Esperantolando». Temo de la renkontigxo
estos: «Literaturo
originale verkita en E-o». Cxiu povas partopreni
en la programo,
sendante sonregistrajxon
de literaturajxo, verkita originale en E-o. Oni
povas, ankaux, legi
anoncitan literaturajxon dum la evento. Gxi ne
dauxru pli ol sep minutojn.
Temo de la evento estas: «Literaturo
originale verkita en e-o».
La vocxbabilejo funkcias surbaze de la programo
Teamtalk. Se vi ne havas
teamtalk en via komputilo, bv. turni vin al
Vjacxeslav Suslov
(gloro59(cxe)yandex.ru
aux al Gradimir Kragicx (bastono(cxe)teol.net
skajpnomo: slikom). Ili
volonte helpos vin.
Viajn sonregistrajxojn bv. sendi al Vjacxeslav
Suslov
(gloro59(cxe)yandex.ru). Anoncon pri via
partopreno kun informoj pri via
nomo, titolo de la registrajxo, nomo de auxtoro,
longeco
de la programero akceptos Nedeljka Lojxajicx
(nedeljkalozajic(cxe)gmail.com .
Ni kore invitas vin partopreni la
programon, ke ni cxiuj gxuu belecon
de Esperanta literaturo!
La estraro
Kandidatigxoj por LIBE-estraro
Biografietoj de kandidatoj
Nedeljka Lojxajicx (Serbio)
Mi subite blindigxis estinte 13-jara kaj
esperantistigxis en Blindullernejo
en Zemun en la jaro 1972-a. Mi farigxis diplomita
psikologino en la
Beograda
Filozofia fakultato kaj magistrino pri
tiflopedagogio en Fakultato pri
speciala edukado kaj rekapabligo. Nun mi laboras
kiel bibliotekistino en
la Nacia biblioteko de Serbio en departamento por
blindaj kaj
malfortevidantaj
legantoj. Mi partoprenis en pluraj E-renkontigxoj
kaj kongresoj.
Miaj sxatokupoj estas tradukado, verkado
de poezio, kantado, sporto...
Pier Luigi Da Costa (Italujo).
Naskite en 1941 kaj blindigxinte en sia sepa
vivjaro,
li diplomigxis en instruista lernejo.
Esperanton li lernis komence de la sesdekaj jaroj;
longe apartenis al la estraroj de Iabe kaj Libe.
Jam pli ol tri jardekojn li redaktas la
kvaronjaran revuon "Itala Ligilo".
Lia cxefa celo en Esperantujo estas disponigi al
blindaj esperantistoj
la rimedojn
por aliri al la esperanta kulturo; tial li
pretigis interalie
komputilan version de la Plena Ilustrita Vortaro
kun aldonaj
terminaroj kaj de kelkaj gravaj prilingvaj verkoj
kaj literaturajxoj.
Natalia Kasymova (Germanio)
Mi naskigxis en 1955 en Rusio, en malgranda urbo
apud Samara (tiam
Kujbisxev). 1974 mi finis la blindullernejon en
Kujbysxev kaj iris al
Tagxikio, kie mi studis en la pedagogia
universitato en la fakultato de
fremdaj lingvoj kaj farigxis instruistino pri la
germana lingvo. Mi
laboris en la blindullernejo 25 jarojn kiel
instruistino pri la
Germana, kantado kaj Esperanto. Post la disfalo de
Sovetunio kaj kruela
interetna milito en Tagxikio mi translogxigxis en
Germanion. Mi laboris
en Frankfurto en „Dialogmuzeo en mallumo“,
gvidante grupojn de
vizitantoj kaj klopodante prezenti al ili „la
mondon de blinduloj“. Krom
tio mi instruis la germanan lingvon kaj brajlan
skribon al homoj, kiuj
venis en Germanion el eksterlando. En la jaro 2001
mi finis la studadon
pri esperanto-instruado kaj ricevis diplomon kiel
instruisto de
Cheh-metodo. En la estraro de LIBE mi estas
vicprezidanto, respondante
i.a. pri instruado. Mi gvidis lingvajn kursojn en
kelkaj landoj
(Auxstrio, Moldavio k.a.). Dum kongresoj de
blindaj esperantistoj mi
ofte gvidas E-kursojn.
Nun, en la tempo de pandemio, mi partoprenis en
virtuala UK. Tio estis
por mi nova sperto. Pli frue mi partoprenis
multajn UK-ojn, sed tiu
virtuala estis tute alia kongreso. Tamen g estis
tre interesa por mi. En
Eblogo, Esperanto-organizajxo de blindaj
esperantistoj de Germanujo, mi
farigxis vicprezidanto. Ni decidis organizi
esperanto-kurson por
komencantoj en interreto, kiun mi gvidas. kun
Heinz Peter Engels kiel
teknika helpanto. Mi esperas, ke nia organizajxo
povos gajni kelkajn
novajn membrojn.
Olena Posxivana (Ukrainio)
(1964), E-istigxis en 1980. Lauxprofesie lingvisto
kaj tiflopedagogo,
instruistino de fremdaj lingvoj, redaktoro de
"Esperanta ligilo" ekde
2012. Pli frue redaktis la revuojn
"Viburno" kaj "SER".
De 2004 gxis 2008 kaj de 2012 estas Gxenerala
Sekretario de LIBE.
Interesigxas pri lingvoj, literaturo, vojagxoj,
kuirarto. Divorcita,
havas filinon kaj du nepinojn.
Vjacxeslav Suslov. (Rusio)
Mi naskigxis la 28-an de novembro
1959 en Kazahxio. Dum 1966-1977 mi
lernis en la blindullernejo de la rusia urbo Kujbysxev
(nun Samara).
Post la studado en la muzika kolegio
(urbo Kursk) mi diplomigxis kiel
instruisto pri bajano kaj gvidanto de amatoraj
artkolektivoj. Sekvis
profesia laboro diversloka, kaj Ekde 2009 mi
laboras kiel
bajanakompananto en la muziklernejo de Samara.
Mi e-istigxis en 1987. En 1994 mi
partoprenis la 60-an IKBE,
okazintan en Kislovodsk. Poste mi partoprenis
kelkajn E-jxamboreojn de
Rusio. En majo 2009 mi komencis gvidi E-kurson en
la vocxbabilejo
LIB-Town VC kaj gxis nun dauxrigas tion kune kun
aliaj blindaj spertaj
E-istoj.
Jiri Jelinek (Cxehxio)
Mi naskigxis en la jaro 1951. Bazan
lernejon por blinduloj mi
frekventis en speciala lernejo en prago.
tie mi unuan fojon eksciis pri esperanto, cxar en
la lernejo iam
instruis la lingvon vuk echtner, kiu junagxe
kunlaboris kun K. Em.
macan. sed
dum miaj lernejaj jaroj la lingvo jam
ne estis instruata. tamen je dispono
estis la lernolibro kaj la vortaro.
post baza lernejo sekvis studado
de orgen- kaj gitarludo en konservatorio por
viddifektitoj. ekde la
jaro 1975 gxis mia pensiigxo mi
laboris kiel muzikinstruisto en
baza artlernejo.
e-on mi kune kun mia edzino milena
lernis auxtodidakte jam komence de
la okdekaj jaroj. ni partoprenis
e-kongresojn, sed ne tro regule.
nun mi redaktas la gazeton auxroro
kaj kunlaboras kun la redaktorino de
esperanta ligilo.
Dragan Sxtokovicx (Kroatio).
Mi naskigxis en la jaro 1960. Post vizito de baza
lernejo, kie mi lernis
ankaux E-on, mi estis edukita kiel telefonisto. Mi
laboris 35 jarojn. Mi
havas edzinon kaj filinon. Ekde 35 jaroj mi estas
membro de KUNE (Kroata
Unuigxo de nevidantaj Esperantistoj), estante nun
ties sekretario.
Kelkfoje mi partoprenis en IKBE-J kaj estis inter
la organizantoj de
IKBE, okazinta en Kraljevica, Premantura kaj Zagrebo.
Lastajn 16 jarojn
mi estis estrarano de LIBE.
Gilberto Buchmann
Mi naskigxis la 18-an de aprilo 1968 en urbo Kampo
Bom, kiu trovigxas en
Rio Grande do Sul, la plej suda provinco de
Brazilo. En la universitato,
mi studis belletrojn kaj specialigxis pri
portugala lingvo kaj literaturo.
Nun mi logxas em Porto Alegre, cxefurbo de la
provinco, kie mi laboras
en registara tribunalo.
Mi esperantistigxis en la 1989-a jaro, pere de la
San-Paux la
Esperanto-Asocio, kiu tiam ofertis brajlan
perkorespondan kurson.
Miaj cxefaj sxatokupoj estas astronomio kaj legado.
Joacquim Lagartixa
Mi naskigxis en 1958 kaj blindigxis
pro infekta malsano je la tria
vivojaro. Je la sepa mi eniris blindullernejon,
kiun mi frekventis ses
jarojn.
Post tiu periodo mi integrigxis en lisbona
porvidula lliceo, kies
lernanto mi estis gxis mia universitata epoko.
En la universitato mi diplomigxis pri historio,
postkiam mi ekkomencis
labori kiel instruisto en la portugala eduksistemo.
Pri Esperanto mi auxdis la unuan fojon tiutempe,
dank'al radia intervjuo
kun Alves de Moura, kompetenta portugala
esperantisto, kiu induktis en
mian konscion la devon lerni la lingvon.
Tiu emo farigxis realajxo, kiam mi malkovris, en
por blindula servo de
nia nacia biblioteko, brajlan volumon brazilan kun
la gramatikaj reguloj
de esperanto kaj ties principoj.
Per tiu libro mi komencis lerni la lingvon en la
1983-a jaro. Poste mi
sekvis la vojon komunan al multaj esperantistoj:
Pli kompetentaj
samlingvanoj helpis min progresi, mi komencis
aktive koresponndi, mi
malkovris gravajn tiutempajn disauxdigojn de Radio
Pollando, Svisa
Radio, Radio Havano, ktp.
En la hodiauxa epoko, bedauxrinde, mi rimarkas, ke
ne facilas allogi
blindulojn por Esperanto. La kialojn de tiu stato
oni povas glate
elvidigi, tamen ne same okazas, se oni volas trovi
strategion por modifi
tion.
Vojo, ecx se mallargxa, estas farebla, se oni
volas gxin trapasxi.
Por tio mi estas kandidato. Por lauxeble helpi kaj
kunlabori en tia
entrepreno.
Evoluo de la sonrevuoj.
Jam longe reguligxis la prizorgo de la revuo
"Esperanto" dank' al S-roj
Cid kaj Obando en Brazilo.
Nun ankaux "Monato" trovis
brazilan teamon, kiu transprenis la
prizorgadon kaj kontakton kun la kopiejo ATZ en
Germanio.
Financoj iom postlamas. La rezervo,
kkiun ni grandparte dankas al
EBLOGO, forfandigxas kaj la jaraj deficitoj
akumuligxas. Pluraj
abonantoj kom;pensas per sendo de revuo, sed ne
eblas tiel ekvilibrigi
la bugxeton.
Pagipovaj abonantoj do bv transkonti al
la konto noor-k cxe UEA la
sumon de 11-oble 1,40 euxroj, t.e. 15,40 euxroj.
(mi iom miskalkulis
gxis nun, sed eble tio ne embarasas: por 28 plus
33 abonantoj ecx eta
diferenco faras iom grandan sumon. Esperante ke vi
kontentas pri la servo,
Rob Moerbeek.
Literaturo
Rosa Montero
Blinda
amo
Tiu cxi novelo aperis en la
kolekto Amantes y enemigos (Amantoj kaj
malamikoj).
Mi agxas kvardek jarojn, tre malbelas
kaj edzinigxis al blindulo.
Supozeble kelkaj ridos, legante tion; mi ne scias,
kial malbeleco en
virino ofte vekas sxercemon. Por aliaj la frazo
sonos romantike: eble,
gxi alportas al ili memorojn el la infanagxo, kiam
fabeloj rakontis pri
la kasxa beleco de la animoj. Tiam, bufoj igxis
princoj je la varmo de
niaj kisoj; la Belulino enamigxis al la Besto; la
Malbela Anaso gardis
en sia interno fascinan cignon; kaj ecx la
monstron doktoro Frankenstein
sxatis, pro lia milda homeco, blindulo, kiun ties
aspekto ne fortimigis.
Jen do, blindeco povis roli sxlosile por malkovro
de la vera belo:
nevidante, Homero vidis pli ol la ceteraj
mortontoj. Kaj mi, fame
malbela, absolute horora, povintus trovi en mia
blinda edzo tiun
rimarkindan viron, kapablan adori miajn plej
profundajn virtojn.
Nu, tio estas nura blago.
Unue, se vi tiel malbelas, kiel mi; se
vi delire turpas, malbelas gxis
mirveko, gxis la
ekstremo interrompi la trinkejajn konversaciojn je
via eniro (miaj du
okuloj, similaj al malgrandaj butonetoj, situas
ambauxflanke de vasta
kapego; la ratkolora hararo tiom maldensas, ke gxi
permesas ekvidi la
grizan kranion; la busxo, kun akraj dentetoj de
malgranda sxarko, etege
senlipas; kaj fine mia nazo platas, kiel tiu de
boksisto), neniu metas
sur vin - tion mi ja povas jxuri - la deziron kaj
la volon kredi, ke via
eno belas. Tial do neniam iu vere amas vin, cxar
gxuste el tio konsistas
amo: el spasmo de la imago, per kiu oni kredas
rekoni en la alia la
bluan princon aux la rozan princinon. Ni elektas
aliulon, kvazaux
vestarkon, por pendigi sur gxi la elpensajxon de
niaj revoj. Kaj pro ia
damna hazardo, homoj tendencas sercxi belajn
vestarkojn. Kaj pro ia
porka hazardo, al lindaj bubinoj, ne gravas, kiom
ili stultas, oni cxiam
intuas ekscitan internon. Sed neniu penas supozi
belan animon cxe
malgranda virino, kies okuloj tro disas en sxia
kapego. Foje tiu
certeco, cxiama akompano de mia malbelo, jukas,
kiel malferma vundo:
temas ne pri tio, ke oni ne vidas min; sed pri
tio, ke oni min ecx ne
imagas.
Rilate al mia edzo, li edzigxis al mi sendube,
cxar li blindas. Tute ne
cxar lia handikapo ricxigus lin per pli granda
spirita harmonio, per
supera sentemo por ami kaj kompreni min; ne, sed
cxar lia kriplajxo
situigis lin malavantagxe en la konkurenca geedza
merkato. cxiam li
sciis, ke mi hidas; kaj tio cxiam turmentis lin.
Komence, nia rilato ne
tiel malbonis: li lertas, kapablas (laboras kiel
estrarano de ONCE1),
kaj kiam ni geedzigxis, jam antaux sep jaroj, ecx
teneris kelkokaze. Sed
li estis konvinkita pri tio, ke li devis sxargi
sin per rimarkinda
malbelulino pro la simpla fakto, ke li estas
blinda, kaj tiu penso
putrigxis liaene kaj plenigis lin per furiozo kaj
rankoro. Ankaux mi
sciis, ke mi devis sxargxi min per blindulo, cxar
mi estas duonmonstra,
sed tio neniam tiel suferigis min, kiel lin, mi ne
bone scias la kialon.
Eble, gxi rilatas al mia sekso, al la tradicia ina
masohismo, kiu igas
nin elteni la neelteneblon sub la miragxo de
felicxa fino; aux, eble,
simple li, pro sia opaka rigardo, lasis sian
fantazion galopi senbride
kaj imagis min multe pli hida, ol mi estas, la
Nesuperebla Turpeco, la
Absoluta kaj Neeltenebla Malbelo surdige ehxanta
en la tenebro de lia cerbo.
Verdire, kun la tempo, mi kutimigxis -
aux, eble, rezignaciis- al tio,
kio mi estas. Mi taksas min inteligenta, klera
virino, profesie
kompetenta: advokato kaj partnero en
asekur-kompanio. Ja mi konas la
kasx-dirojn de miaj kunlaborantoj, la primokojn,
la sxercojn, la
kromnomojn: Sinjorino Mirfrapo, Granda Ogrino...
Sed mi faris fulman
karieron: ili fikigxu. De la pleja subo, mi
komencis en cxi mondo de
asekuroj kiel vizitkomizo. Pro mia vizagxo, neniu
kuragxis fermi la
pordon malgxentile: kelkaj pro kompato, kiel oni
zorge sin retenas por
ne mistrakti gxibulon aux paralizulon; aliaj pro
fascino, kaptitaj de la
nekonfesinda plezuro kontempli tiel malfacilan
vizagxon. Tiuj lastaj
estis miaj plej bonaj klientoj; mi paroladis
abunde kaj redunde dum ili
hipnotizite pririgardis min, mirfrapitaj de miaj
mukemaj okuloj (mi
multe pli okulmukas ol la averagxa civitano), por
fine cxiam subskribi
la kontrakton sendiskute: ja kulpo korodis ilin,
la kulpo senhonte
rigardadi min kaj tion gxui. Kvazaux permesinte al
si nedecan plezuron,
kvazaux malbeleco obscenus. Konklude do: mia
aspekto iel antauxenpusxis
mian karieron.
Krom la jam menciitajn virtojn, mi
havas kompreneblan galan humoron,
kiu, se bone uzata, povas sxajni rafinita nigra
humorsento. Tial mi
gxenerale simpatias al homoj kaj ne mankas al mi
amikoj. Cxiam mi havis
ilin. Bonajn amikojn, kiuj rakontis al mi kun
mirigitaj okuloj, kiom ili
amegas la lauxvican stultulinon nur cxar sxi
beletas. Sed tiu
bedauxrinda konduto esencas en la homo: verdire,
ecx mi mem tiel agis.
Ankaux mi plurfoje sentis la koron tremi antaux bela
vizagxo, largxaj
sxultroj aux sveltaj koksoj. Kaj plej gxenas min
ne tio, ke mi trovas
belajn virojn sekse allogaj (ja simpla objektiva
konstato), sed la
fakto, ke tuj mi kredas intui en ili la plej
delikatajn valorojn psikajn
kaj moralajn. Ke el muskola ventro aux sentemaj
lipoj oni tuj deduktas,
ke ilia posedanto delikatas, gxentlemanas,
malavaras, teneras, kuragxas
kaj inteligentas, konstituas por mi unu el la plej
grandaj kaj stultaj
enigmoj de la kreitaro. Mia edzo posedas atletan
abdomenon kaj belajn
lipojn. Sed li kisis min per ili kaj mi ne igxis
princino: plu restis
bufo. Kaj li, cxe kiu mi supozis la plej
rafinitajn virtojn, iom post
iom riveligxis homo violenta kaj rankora.
Ne trovigxas speguloj en mia hejmo:
por mia edzo senutilaj, por mi
abomenaj. Nu, bone, jes ja, en la oficeja
tualetejo; sed kutime mi
purigas miajn manojn kapokline. Mi lernis rigardi
sen vidi min en la
fenestraj vitroj, en la vendejaj montrofenestroj,
en la retrospeguloj de
la auxtoj, en aliulaj okuloj. Ni vivas en socio plena
je speguligxoj: je
la minimuma neglekto el ajna angulo via propra
bildo alsaltas vin. En
tiaj cirkonstancoj mi faris cxion eblan por min
forgesi. Kaj ne malbone
mi elturnigxis. Mi havis bonan laboron, bonajn
amikojn, legindajn
librojn, spektindajn filmojn. Kaj pri mia edzo,
nu, ni trankvile malamis
unu la alian. La vivo pluis tiel, frida, lanta kaj
obstina kiel hidrarga
rivero. Nur iam, dum aparte bela sunsubiro, mia
gorgxo plenigxis de
neeltenebla aflikto, de doloro pro la neniam
eldiritaj vortoj, de tiom
da belo neniam dividita, de tiom da amdeziro
neniam realigita. Tiam mia
menso marteladis: neniam, neniam, neniam... Kaj en
cxiu neniamo mi
deziris morti. Sed poste tiuj akraj perturboj
pasis, samkiel tusatako,
kiel furioza atako, kiu metas vin randen de sufoko
por malaperi
momentojn poste, lasante nur rauxkon kaj fugxantan
larmon kiel spuron.
Cetere, mi tre bone scias, ke ankaux beluloj
fojfoje deziras morti.
Antaux kelkaj monatoj, tamen, mi
komencis senti strangan malkvieton.
Kvazaux mi atendus en dentista halo la timatan
momenton, kiam, jam
miavice, la fatala pordo malfermigxus kaj ekaperus
la flegistino
dirante: "Bonvolu eniri" (la komparo
trafas, cxar mia gingivo ofte
sangas, kaj miaj dentoj, similaj al tiuj de eta
sxarko, cxiam donis al
mi multajn problemojn). Iam mi parolis al Tomas
pri cxi zorgodona
aflikto, kaj li tuj donis sian opinion: "Nu,
la kvardekjarula krizo".
Eble, temas pri tio, eble, ne. Sed tre ofte mi
ekploris senkiale dum la
noktoj kaj komencis pensi, ke mi devas ja disigxi
de mia edzo.
Mi sentis min ne nur malbela, ankaux malsana.
Tomas estis la revizoro. Li venis el
Barcelono, agxis tridek ses
jarojn, estis malalta kaj alloga kaj, pinte de
cxio, jxus divorcinta.
Lia alveno revoluciis la oficejon: li estis la
plej juna, la plej bela.
Mia linda sekretariino (kiu nomigxas Linda) tuj
perdis la sagxon pro li.
Baldaux sxi komencis enmemigxi dum horoj auxtisme
rigardante angulon de
la cxambro. Paperoj falis el sxiaj manoj,
kontraktoj haose mislokigxis
kaj frazoj ofte restis duon- flustritaj.Je cxiu
enveno de Tomas en mian
oficejon, sxi intense rugxigxis kaj kapablis
prononci ecx ne unu vorton.
Sed tuj sxi starigxis por stulte trairi la
cxambron sencele de unu
angulo al la alia, por parade montri sian pimpan
allogon, por volupte
balanci siajn atentokaptajn koksojn: tia putino
(cxiu belulino, ne
gravas kiom sxi stultas aux timidas, posedas
supermezuran intuon pri sia
belo kaj denaskan lerton por elmontri sin). La
spektaklon mi kutime
cxeestis scivole kaj - neeviteble-kun iom da
malplacxo. Neeble ne
rimarki kiom ofte Tomas vizitis nin; unue kun
pretekstoj, rilataj al sia
laboro, poste tute malferme, kvazaux nur volanta
mallonge babili kun mi.
Sed li, kompreneble, ne sukcesis trompi min: mi
estis konvinkita, ke iam
Linda kaj li, sxrauxbe brakumantaj unu la alian,
finfine falos kunkusxe
pro la neevitebla gravitforto de beleco.
Tio iomete gxenis min, mi agnosku. Absurda sento,
cxar neniam mi aspiris
al ajna rilato kun Tomas. Jes ja, mi perceptis la
allogon de liaj
blankaj dentoj kaj liaj malicetaj bluaj okuloj; de
liaj mallongaj
bukloj, amasigxantaj sur lia fortika nuko; de liaj
sveltaj manoj kun
longaj fingroj; de la nevuso sur la maldekstra
flanko de lia supra lipo;
de tiuj du elsxovigxemaj vileroj eligxantaj el lia
cxemiz-kolumo, kiam
li lozigis sian kravaton; de lia solida pugo; de
lia muskola
antauxbrako, kiun foje mi tusxetis senatente; de
lia vireca odoro; de
liaj okulaj bluringoj; de liaj oreloj; de la
largxo de liaj pojnoj; kaj
ecx de la tenero de lia ekkalvigxo (kiel vi vidas,
mi ja atentis lin);
nu, mi perceptis liajn cxarmojn, sed neniam venis
en mian kapon la
troigo kredi lin je mia atingopovo. Ni, la
malbelegaj malbeluloj,
similas al tiuj malricxaj homoj, kapablaj admiri
la belecon de iu "Rolls
Royce", malgraux la scio, ke neniam ili
veturos per tia auxto. Ni, la
malbelegaj malbeluloj, similas al la trampoj de
Dickens, kiuj gvatis la
brilon de aliulaj vivoj nazpreme al la fenestroj
de felicxaj hejmoj. Jes
ja, mi scias, ke mi igxas melodrama: antauxe mi
neniam permesus al mi
memkompaton, kaj nun gxi ne havas limojn.
Versxajne, mi jam pardonis
min. Aux, eble, vere temas nur pri la
kvardekjarula krizo.
Sed jen la afero: iam Linda petis,
re-petis, petegis, ke mi bonvole
bonvolu helpi sxin. sxi volis mian opinion pri
s-ro Vidaurra (t.e., pri
Tomas), cxar mi estas tiel bona psikologo, tre
sagxas, kaj pro tio, ke
Vidaurra oftege vizitas mian oficejon... Ne
necesis peti pliajn
klarigojn: suficxis mieni nur iom atentosxajne kaj
Linda elversxis sian
koron senretene. Ah, ke sxi ja enamigxis al Tomas
kaj pensas, ke al li
okazas simile; sed versxajne li tro nedecidemas
aux tre timidas, kaj
tiel la afero ne ekfunkcias. Kaj kiel mi taksas la
situacion, kaj kion
mi konsilas...
Probable, vi pensas, ke temas pri
konversacio nekutima inter
sekretario kaj cxefo (tamen memoru, ke mi devas
sercxi amikojn
alimaniere: kaj la scipovo auxskulti efikas bone
cxi- rilate), sed vi
taksos ecx pli stranga mian respondon. Cxar mi
diris, ke jes ja,
kompreneble, evidentas, ke Tomas sxatas sxin; ke
sxi devas skribi al li
belan amleteron, kaj ke, cxar mi scias, ke sxi ne
literature talentas,
mi mem pretas verki gxin. Kiel venis en mian kapon
tia stultajxo? Nu, mi
ne scias; jam mi diris, ke mi kleras, multe legas
kaj tre sentemas ene
de mia kapego. Kaj mi tuj pensis pri
"Cyrano2" kaj la eblo provi enamigi
viron per miaj vortoj. Kiu scias, eble, mi povus
fine gustumi peceton da
romantika gloro. Eble, iam, post jaroj Linda diros
al li la veron. Dum
du tagoj do, mi verkis tri belajn foliojn, kiujn
poste Linda kopiis
propramane kaj subskribis.
Tiam estis jxauxdo. Vendrede Tomas ne
venis labori, kaj sabate
vespere li telefonis min hejmen: pardonu cxi
gxenon dum la semajnfino,
hieraux mi malsanis, mi bezonas urgxe konsulti vin
pri laborafero, mi
sxatus viziti vin. Tio okazis komence de la
somero, kaj mia edzo
auxskultis muzikon side cxe la balkono. Tiun tagon
ni ambaux pauxtis, mi
ne plu memoras kial; mi informis lin, ke
kunlaboranto mia venos, kaj li
ecx ne degnis respondi. Mi havas belan vocxon, mi
havas ricxan kaj
rondan vocxon, indan je alia gorgxo kaj alia kolo.
Sed kiam mi koleris
kontraux mia edzo, kiam ni ambaux penis malami nin
reciproke la tutan
tagon, mia tono ofte igxis akra kaj malagrabla.
Ecx je tio senigis min
la blindulo tiuepoke: li rabis mian vocxon, mian
nuran trezoron.
Tial je la alveno de Tomas mi ankoraux rauxkis. Ni
eksidis sur la kanapo
de la salono, mi alportis kafon kaj keksojn, ni
babiladis pri du aux tri
stultajxoj. Fine li diris, ke Linda sendis al li
tre specialan leteron,
ke li ne scias, kion fari, ke li volas mian
konsilon. Mi pufigxis
flatite, malkrocxis la krurojn, tusetis, kaj
kasxpurigis okulmukon per
la rando de busxtuko. cxu tre specialan leteron?,
mi ripetis frandume.
Jes, li diris, amleteron, ion tre embarasan, nur
infanajxon, se vi vidus
kion sxi, kompatinda, skribis, tiel adoleskan,
tiel kicxan, tiel
idiotan; nu, cxar Linda, malfelicxulino, havas nur
infanecan
pensmanieron kaj tre naivas, tre simplulijnas,
ankoraux sxi ne plene
inigxis kiel vi.
Mi restis senspira: cxu mia letero
estas infanajxo? Kaj rugxigxis:
kiel mi ne imagis, ke tio okazos?, kiel tion ne
antauxe rimarkis, mi,
duonmonstra, tiom sensperta cxi-terene, neniam
aminta, neniam amita,
ankoraux kore virga? La letero perfidis min,
montris mian nematuron kaj
mian ridindan tragedion: cxar amdoloro ofte
aspektas ridinda antaux
aliulaj okuloj.
Sed ne. Tomas ne sciis, ke estis mi;
Tomas ne kredis min kapabla je
tiel enorma infanajxo; Tomas metis sian manon sur
mian femuron kaj ridetis.
Mi ripetas: Tomas metis sian manon sur
mian femuron.
Kaj ridetis, rigardante en miajn okulojn kiel mi
neniam kuragxis revi.
Lia mano estis seka, tepida, milda. Li tenadis
gxin malferma, la polmon
alsube, sian karnon sur mia senmova karno. Aux pli
bone dirite, sian
karnon sur miaj apotekaj varik-sxtrumpoj (suficxe
belaj sxtrumpoj,
tamen, malgraux cxio). Tiam Tomas jxetis rigardon
al la balkono: tie,
trans la vitro, sed je distanco de apenaux kvar
metroj, sidis mia edzo
fronte al ni, alrigardanta nin fikse per siaj
vakaj okuloj. Sen cxesi
lin rigardi, Tomas lante sxovis sian manon supren:
la pintojn de liaj
fingroj sub la randon de mia jupo. Kaj jen mi,
ankoraux neesplorita
grundo de sensiva hauxto. Surprizis min malkovri
la nekonatan cxefrolon
de mia ingveno, la deliron de mia abdomeno, la
ekstreman voremon de mia
talio. Por ne paroli pri tiuj mildaj kavernoj, kie
cxiuj virinoj samas
(tie mi ne malbelis).
Ni amoris sur la sofo, en silento,
dampante la anhelojn interdente. Mi
ja bone scias, ke lia ekscito sxuldigxis plejparte
al la cxeesto de mia
edzo, al liaj okuloj, vidantaj nin senvide, al la
dangxero kaj al la
situacia perverso. Cxiam Tomas (cxar multfoje tio
okazis) sercxis tiun
blindan rigardon sur ni; kaj kiam li kacpikis min,
li cxiam turnis sin
al li, al mia edzo, kaj rigardis lin kiel
frenezulo (la plezuro tielas,
gxi alportas troigan mienon). Tiel, do, en liaj
brakoj, mi, preskaux
virga, fulmrapide igxis konsiderinde voluptema.
Kaj nekonfesinde gxuegis
tiun paradokson de nerigardopova rigardulo
Sed verdire, min plej flamigis ne la cxeesto de
mia edzo, sed tiu de mia
amanto. La vorto amanto devenas el ami, kiel
subjekto de la ago; tiu,
kiu amas kaj deziras; kaj mirige, superbe,
nepenseble, finfine mi rolis
objekte de tiu fremda verbo, de tiu vorto nekonata
en mia ekzisto. Mi,
la amata; mi, la dezirata; mi, la regxino de tiuj
momentoj gloraj kaj
blindumaj; mi, la posedanto dum kelkminuta
eterneco de la blankaj dentoj
de Tomas kaj liaj bluaj okuloj malicetaj; de liaj
mallongaj bukloj,
amasigxantaj sur lia fortika nuko; de liaj sveltaj
manoj kun longaj
fingroj; de la nevuso sur la maldekstra flanko de
lia supra lipo; de
tiuj du elsxovigxemaj vileroj, aperantaj super lia
cxemiz-kolumo, kiam
li lozigis sian kravaton (kiam mi forsxiris gxin);
de lia solida pugo;
de lia muskola antauxbrako; de lia
vireca odoro; de liaj okulaj bluringoj; de liaj
oreloj; de la largxo de
liaj pojnoj; kaj ecx de la tenero de lia
ekkalvigxo. cxio absolute mia.
Pasis la semajnoj kaj ni plue amoris
tagon post tago, dum mia edzo
auxskultis sian
vesperan koncerton en la balkono. gxis Tomas finis
sian revizoradon kaj
devis reiri al Barcelono. Ni adiauxis iun
posttagmezon, tusxante la
randon de feroco per nia intense karna volupto,
kaj poste, jam sursojle,
Tomas karesis miajn sensukajn vangojn kaj diris,
ke li sentos mian
mankon. Kaj mi scias, ke tio veras. Tial do mi
versxis kelkajn larmetojn
kaj iom da okulmuko dum mi vidis lin malsupreniri
la sxtuparon, ne tiom
pro auxtenta doloro, kauxzita de lia perdo, kiom
pro ia scena melodrama
entuziasmo. Cxar mi bone scias, ke beleco nepre
efemeras; kaj ke, pli
frue aux pli malfrue, ni devis iam meti finon al
nia rilato, por ke gxi
restu porcxiame bela. Plie, baldaux auxtunos, kaj
poste vintros, kaj mia
edzo ne plu povos resti en la balkono, kaj mi
cxiam suspektis, ke sen
lia rigardo Tomas ne vidintus min.
Versxajne, vi opinios min patosa
estajxo, sed tio tute ne zorgigas
min: temas nur pri antauxjugxo de nescianto, al
kiu mi jam alkutimigxis.
Aux, eble, vi pensas mian amhistorion kun Tomas ne
bela, sed sordida kaj
perversa. Mi tamen ne vidas diferencon inter nia
pasio kaj tiu de la
aliaj. Cxu Tomas bezonis por ami min la fantoman
cxeeston de mia edzo?
Jes ja; sed cxu ne ankaux la ceteraj kuntrenas
siajn proprajn kaj
sekretajn fantomojn en la liton? Kiun vere cxiu el
ni amoras, kiam ni
kunkusxas kun nia paro? Mi, do, agnoskas, ke Tomas
imagis min; sed same
Romeo imagis sian Julietan. Tomas strebis inventi
min, kaj neniam mi
suficxe povos tion al li danki.
Ekde tiu kasxa amafero mia geedza vivo
multe pli bone marsxas. Mi
supozas, ke mia edzo ion intuis: dum Tomas vizitis
min, li dauxre eliris
cxiu-vespere al la balkono, kvankam la somero
avancadis kaj igxis cxiam
pli roste varme; kaj tie li restis kongeste sxvita
dum mia amanto kaj mi
voradis unu la alian. Tiu senindulga suno
brunbeligis mian edzon, kiu
nun traktas min gxentile, atente kaj ecx kokete,
kvazaux la deziro de la
alia (certe, li scias, certe, li cxiam sciis)
cxenintus lian propran
deziron kaj la konvinkon, ke mi iom valoras kaj
tial sekve ankaux li.
Kaj cxar li sentas sin valora kaj pensas, ke
penvaloras ami min, ankaux
mi komencis valorigi min kaj sekve do ankaux lin.
Mi ne scias, cxu vi
komprenas: temas pri spegul-ludo. Nu, sxajne, mi
malligis gordian nodon.
Plue mi duonmonstras, sed nun mi havas
memorojn, memorspurojn pri
beleco, kiuj pacigas min. Cetere, mia tono jam
preskaux neniam akrigxas,
kaj mi povas fanfaroni pri mia vocxo: la plej bona
atributo, por ke mia
blindulo gxuu min. Cxu paroli pri perverso?
Kiam mi vidis min spegulita
en la okuloj de Tomas, kiam mi vidis min
konstruita en lia deziro, mi
estis absolute senpeka. Cxar amantoj cxiam
senpekas, cxiam revenas al la
sama emocia agxo, al la sojlo de la eterna
adolesko. Mi estis pura kaj
bela, cxar mi deziris kaj estis dezirata. La amo
estas nur mensogo, sed
gxi funkcias.
Klarigoj.
1 ONCE, Organizacion Nacional de Ciegos Espanoles
(Nacia Organizo de
Hispanaj Blinduloj).
2 Cyrano de Bergerac, teatrajxo de Edmond Rostand,
bazita sur la
samnoma franca verkisto, en kiu la malbela
cxefrolulo same skribas
leteron por helpi la amindumadon de bela, sed
sensprita kamarado.
(
El la hispana tradukis Ana Manero)
Por la
retumantoj
Vizitu novan youtube-kanalon en E-o.
Gxin kreis Kroata E-ligo. I.a.,
tie vi povas auxdi la vocxon de Spomenka Sxtimec.
Jen la ligilo:
https://www.youtube.com/channel/UCCyyqtw-QeFNtHr-Nld10dw