Esperanta ligilo

n-ro 7, septembro 2020

Enhavtabelo

El la estraro. Venontjara balotado

Financa raporto de LIBE

MONDAFEST’ 2020

Tra la mondo iras forta VK (kongresa raporto)

Taden 25-jara

Nia rondo familia. Enigma kaj modestega jubileulo

Enigmoj kaj problemoj

Stenografia pagxo (nur en brajla versio)

Forpasoj

El la estraro

Venontjara balotado

Laux LIBE-statuto (vd. paragrafon 11), la estraranoj estas nomataj por periodo de kvar jaroj. En 2021 finigxos la dejxorperiodo por la nuna estraro, do, okazos balotado, kiun prizorgos kelkaj aktivuloj de LIBE. Ni alvokas tiujn, kiuj konas la movadon kaj deziras agi por plivigligi kaj antauxenigi gxin, ne heziti kandidatigxi. Bonvolu Sendi vian nomon kun mallonga biografio al nia gxenerala sekretario:

Olena Posxivana: Velika Dijivska 22 - 226, UA-49068 Dnipro; Ukrainio;

retadreso: amatalena@ukr.net .

Vi povas kandidati ankaux iun alian, kondicxe ke tiu konsentas.

Viaj kandidatigxoj estos akceptataj gxis la fino de decembro. La datumoj de la kandidatoj aperos en la januara numero de “Esperanta Ligilo” kaj tiam estos dissenditaj ankaux la vocxdoniloj al LIBE-delegitoj. Kolektanto kaj kontrolanto de la vocxdoniloj akceptos ilin gxis la fino de majo 2021. La rezultoj estos anoncitaj dum la Gxenerala asembleo dum sekvantjara IKBE.

Amike,

Nedeljka Lojxajicx

prezidantino de LIBE.

Financa raporto de LIBE

por la jaro 2019

konto libk-p cxe $uea

komenca saldo ........... 303004,30

enspezoj:

kotizoj ............... 335,79

donacoj ............... 46,00

--------------

entute ................ 381,79

elspezoj:

membreco cxe UEA ..... 132,00

premioj ............... 25,00

---------

entute ................ 157,00

fina saldo .............. 529,09

konto 42268 cxe BNL

komenca saldo ..... euxroj 2.295,69

enspezoj:

kotizoj ............... 590,00

donacoj ............... 30,00

el investajxo .......... 4.683,56

interezo .............. 0,81

-------------

entute ................ 5,304.37

elspezoj:

subteno (? IKBE ..... 1.000,00

subteno (+ IKBE ..... 2.000,00

bankkostoj kaj impostoj 158,43

interezo .............. 52,86

-----------

entute ................ 32.211,29

fina saldo .............. 4.388,77

sur nia konto cxe UEA ni havis, komence de 2019, 308,30 euxrojn. Envenis 335,79 euxroj kiel kotizoj kaj 46 kiel donaco kaj ni elspezis 132 euxrojn por nia membreco cxe UEA kaj 25 euxrojn kiel premion. Jarfine ni havis cxe UEA #529,09 euxrojn.

Cxe BNL ni havis 2295,69 euxrojn. jarkomence/ envenis 590 euxroj kiel kotizoj kaj 30 euxroj kiel donaco; kiel aktiva interezo envenis 0,81 euxroj; krome mi transprenis el deponajxo 4.683,56 euxrojn/ la elspezoj, krom 52,86 euxroj kiel pasiva interezo kaj 158,43 euxroj kiel bankaj kostoj kaj impostoj, estis trimil euxroj por subteni nian (?n kaj nian =poste prokrastitan= (+n. sur niaj du kontoj ni havis sume 2.603,99 euxrojn jarkomence kaj 4.917,86 jarfine/ envenis sume 925,79 euxroj kiel kotizoj kaj 76 kiel donacoj/

pardonpetante pro la malfrua apero de la jena raporto, restas je dispono por klarigoj kaj precizigoj la kasisto

P. L. Da Costa

MONDAFEST’ 2020

La Monda Festivalo de Esperanto (MondaFest’ 2020) komencigxis promesplena en junio. La julian programon ankaux inauxguris tre specialaj okazajxoj. La 1-an de julio la Kanada Virtuala Kinejo omagxis la Tagon de Kanado per la filmo Momentum, de la ikonaj kanadaj filmfaristoj Colin Low kaj Tony Ianzelo! . La 4-an de julio UEA okazigis pere de sia Komisiono MONA la Mezorientan kaj Nordafrikan Tagon (MONAT), respektebla cxe la jutubkanalo UEAviva: youtu.be/7zYlNCCpC_o. Kaj la 5-an de julio TEJO okazigis realtempan debaton inter kandidatoj al la nova estraro de la organizo, sub la devizo "Kia estonteco?”. Tiu iniciato de TEJO rilatas ankaux al la Festivala Temo, "UN 75-jara", cxar al la junularo ligigxas granda partopreno en la estonteco de Unuigxintaj Nacioj mem. Ne hazarde gvidis la programon la junulo Rakoen Maertens, ano de la teamo zorganta pri la Festivala Temo.

Tre speciala kaj kortusxa okazajxo estis la lancxo la 3-an de julio de la sonlibro "Vi estas mia heroo: kiel infanoj povas batali kontraux Kovid-19!": youtu.be/piFWPLjglCg

Cxi tiu libro estas originala projekto de la Konsulta Teamo de Inter-Agenteja Komitato pri Mensa Sano kaj Psikologia Subteno-Konsila Grupo en Kriza Situacio (IASC MHPSS RG), ligita al UN. Gxi disponeblas en pli ol 50 lingvoj en la retejo de IASC. La versio en Esperanto aperis kunlabore kun Unesko kaj la ! 2-a Vicprezidanto de UEA, Trezoro, tradukita de la volontula tradukteamo de UEA, finreviziita de la rusa E-isto Andrej Pecxonkin kaj fineldonita de Cxina Esperanto-Ligo. La sonlibron produktis UEA, kiel simbolan omagxon al la 49-a Internacia Infana Kongreseto, planita por okazi en Montrealo kaj nuligita pro la pandemio. Ankaux gxi estas la unua en serio de sonlibroj, kiujn UEA preparas kunlabore kun Ligo Internacia de Blindaj Esperantistoj (LIBE) por diskonigo de literaturo en E-o al blinduloj. Volontule vocxlegis la rakonton Elsa Torres (el la fama videokurso Pasporto al la tuta mondo). Vocxlegis la prezenton la Estrarano de UEA pri Kongresoj kaj Kulturo, Orlando Raola. Kunordigis kaj muntis la sonlibron Estrarano de TEJO, Luis Obando kunlabore kun la 1-a Vicprezidanto de UEA Fernando Maia Jr. La libro tauxgas por geknaboj agxaj inter 6 kaj 11 jaroj, kiuj devas gxui la legadon ! akompane de gepatroj, prizorgantoj aux instruistoj.

Julio en MondaFest’ 2020 atestis sinsekvon de interesaj eventoj. Inter la 6-a kaj la 10-a de julio okazis la dua parto de NASK 2020. Inter la 11-a kaj la 18-a, la 76-a Internacia Junulara Kongreso (IJK). Inter la 18-a kaj la 26-a okazis samtempe SES kaj SEP. Kaj inter la 25-a kaj la 31-a de julio, la Virtuala Esperanto-Konferenco de ILEI (VEKI). Kaj la cxefa evento certe estis la Virtuala Kongreso de Esperanto (VK), kiu okazis inter la 1-a kaj la 8-a de auxgusto.

El "Gazetaraj Komunikoj de UEA".

Tra la mondo iras forta VK

(kongresa raporto)

La unua Virtuala Kongreso de Esperanto (VK) okazis kadre de la Monda Festivalo de Esperanto de la 1-a gxis la 8-a de auxgusto (datoj de la Montreala UK, kiu estis pro la tutmonda pandemio transmetita al 2022). VK okazis per reta sistemo, kiu permesis al partoprenantoj spekti prelegojn kaj interagi en apartaj "cxambroj" de la VK-ejo. Temas pri unika sperto! Cxiuj informoj pri kiel aliri tiun sistemon estis senditaj al kongresanoj. Por la plimulto el ni tio estis la unua virtuala renkontigxo, kaj por kelkaj – la unua E-kongreso. Ne cxiuj tuj sukcesis bone farti en virtuala mondo. Unu el partoprenintoj sxercis: “Cxe la komputilo mi estas ne suficxe ekzercita simio.” La teknikan flankon de

la afero prizorgis ok volontuloj.

Se oni demandus iun partopreninton, kio okazis dum UK, ne esperu, ke vi ricevus klaran kaj kurtan respondon. Plie, se vi demandus kelkajn partoprenintojn, kio okazis dum UK, vi ne ricevus ecx du samajn respondojn. Cxio cxi koncernas ankaux nian VK-n. Ne miru do, se cxi raporto estos personeca kaj iom senorda.

La Kongreson partoprenis 1863 personoj el 94 landoj. La plej multe da kongresanoj estis el Francio – 171, sekvis Usono kaj Germanio. En la tuta historio de E-movado neniam estis reprezentitaj tiom da landoj.

Saluton al la kongreso sendis s-ino Valerie Plante kiel nuntempa urbestrino de Montrealo (ekde 2017).

La kongreso proponis buntan programon, kiu inkluzivis tradiciajn programerojn de la Universala Kongreso, tamen en nova virtuala formato. Entute estis 800 programeroj. Okazis kunsidoj de Fakaj Asocioj Tien ankaux eblis sendi siajn mesagxojn kaj komentojn. Ecx la tradicia Auxkcio okazis.

La Virtuala Movada Foiro ebligis interagadon kun dekoj da E-organizoj dum la tuta eventoplena semajno;

• diskutoj pri la Festivala Temo "UN 75-jara: dialogo kaj interkomprenigxo en sxangxigxanta mondo" okazis tra aro da programeroj pri Unuigxintaj Nacioj kaj la kolonoj de Paco, Homaj Rajtoj kaj Dauxripova Evoluigo de UN, krom aliaj prelegoj pri la laboro de Eksteraj Rilatoj de UEA, kiel E-o kaj Unesko kaj historie cxe la Ligo de Nacioj;

• Dum la Faka Forumo renkontigxis reprezentantoj de 20 fakaj asocioj. I.a., tie mi prezentis LIBE-n. Aparte menciindas la sinprezentoj de tri novaj

• Fakaj Asocioj: Teamanta Esperanto-Organizo (TEO),

• kiun la Komitato akceptis kiel nova Kunlaboranta Faka

• Asocio en junio, Monda Spiritisma Asocio (MSA), kies

• aligxpeto estas nun traktata, kaj Muzika Esperanto-Ligo

• (MEL), kiun grupo de aktivuloj nun provas revivigi,

• post multjara stagnado.

• La Scienca Kafejo proponis kvar klerigajn prelegojn: “Komunikaj teknologioj en indigxena aktivismo” (Manuela Burghelea, Rumanio/Skotlando); “La Kanada Odiseado, Lando Bazita sur Nekompletaj Konkeroj” (Wallace George du Temple, Kanado); “La Valoroj de E-o en sxangxigxanta Mondo” (John Huang, Cxinio/Kanado); “Popolaj fabeloj kiel ilo por krei dialogon kaj trovi interkomprenigxon en la sxangxigxanta mondo” (Anna Striganova, Rusio).

Kadre de la Jaro Hodler, prezidantoj de UEA kaj TEJO debatis kun eks-prezidantoj pri la estonteco de E-o cxe “Esperanto: de 1887 al 2087”.

En la Faka Forumo, renkontigxo de Fakaj Asocioj, eblis konatigxi kun la aktuala Faka Agado en E-o. Kaj similan interagadon la publiko povis gxui ankaux kun aliaj grupoj, kiel la Akademio de E-o, TEJO, redaktoroj de “Esperanto” kaj “Kontakto” kaj la Estraro de UEA.

Dum la VK okazis ankaux la 73-a sesio de la Internacia Kongresa Universitato kaj de Akademio Internacia de la Sciencoj. Sub gvidado de la IKU-rektoro Geoffrey Greatrex okazis 7 prelegoj: “Alproprigo de dua lingvo: cxu ebla post la infanagxo?” (Grant Goodall, Usono); “La ora nombro” (Francois Lo Jacomo, Francio); “Romianoj kaj persoj en la

malfrua antikvo: milito, arto kaj kulturo” (Geoffrey Greatrex, Kanado/Britio); “Veturado tra la interplaneda spaco” (Carlos Spinola, Hispanio); “Esperanto kaj la Dua Mondmilito: postmemora aliro al transnaciaj rakontoj” (Pascal Dubourg Glatigny, Francio); “Geopolitiko, remalkovrita fako” (Javier Alcalde, Katalunio/Hispanio); “Genetiko kaj

Koro” (Keyhan Sayadpour, Irano).

Ricxan programon ofertis ankaux la “Tago de Lernado”, kunlabore kun ILEI, mardon. Kun malfermaj paroladoj de la prezidantoj D. Charters (UEA) kaj M. Grosjean (ILEI), la Tago proponis 6 prelegojn kun diskutoj: Mireille Grosjean (Svislando): “La kolera mangxo, leciono de cxiuj dangxeroj; Ilona Koutny (Pollando): “Eduka valoro de Esperanto en

diversaj niveloj de instruado”; Penny Vos (Auxstralio): “Strategio por enkonduki Esperanton en lernejoj”; Mireille Grosjean (Svislando): “Praktika Ekzercado: Ni konatigxu konkrete kun la Homaj Rajtoj”; Monika Molnar (Svislando): “Infanrajtoj konkrete, nia-lerneje”; Katalin Kovats (Nederlando) kaj Margaret Zaleski Zamenhof (Francio): “La malfacila lingvo”.

Okazis neformala kunsido de grupo de universitataj profesoroj kaj esploristoj kiuj klopodas la starigon de Internacia Reto de Universitatoj.

Ne mankis “Auxtoraj Momentoj” kaj “Libroj de la Jaro”: vivaj renkontigxoj kun konataj verkistoj kaj eldonistoj. Pri sia verkado kaj planoj ege interese rakontis Mikaelo Bronsxtein. Novajn librojn prezentis Petr Chrdle (eldonejo “Kava-Pech). I.a., li montris la novan 1268-pagxan PIV-on, eldonitan laux mendo de SAT, kaj PIV-idon por Nederlandlingvanoj. Li informis, ke la eldonejo mem produktis 220 librojn en E-o kaj ankoraux multajn laux mendoj de aliaj eldonejoj. “Kava Pech” eksportas librojn en 67 landojn. Tio estas i.a. romano de Zdenek Pluhar “Sen laco por paco: vivo kaj verko de Bertha von Suttner”, E-igita de la auxtoro mem; libro pri refleksoterapio, kies konsilojn la eldonisto provis je si mem; libroj por infanoj...

E-poezion vaste prezentis Ocxjo Dadajev. Ni auxdis kaj spontane recitis niajn sxatatajn versajxojn diversstilajn, diverstemajn.

“Mi verkas tion, kio mankus al mi, se mi estus leganto”, - diris Luiza Carol, la fama fabelverkistino el Israelo.

Kaj multis la artaj arangxoj. Okazis ses koncertoj: Kasxi, Jxomart kaj Natasxa, Perla Mielo (Gyongyi Mezes), profesia artistino pri perkutinstrumentoj, JoMo, Amir Naor – judaj kantoj, Gijom’: “Kaj cxio cxesis”. Plejparte anticipe registritaj. Sed JoMo faris sian arangxon en vidbabilejo, do, ni povis ne nur kontakti lin, sed ecx mendi Kantojn.

Francois Lo Jacomo interese rakontis pri la kastelo Gresiljon, ties speciala E-etoso kaj arangxoj, organizitaj kaj organizotaj tie.

Pri la Esperanto-urbo Herzberg informis nin Zsofia Korody

Oni povis partopreni “Kunmangxadon tra la Mondo” kun prezento de pladoj el diversaj kulturoj;

Dum la Universalaj Kongresoj de Esperanto ekzistas jam la multjara tradicio eldoni la Kongresajn Kurierojn. Cxi-jare plu portis la torcxon la Festivala Kuriero. Gxi aperis ne nur dum la semajno de la Virtuala Kongreso.

Admiris nin Virtuala Ekskursa Tago. Mi dubas, cxu iu, ecx la plej fervora sxatanto de ekskursoj sukcesus enkadre de la UK viziti 8 ekskursojn dum unu tago. Kaj certe ne eblus promeni en kvin kontinentoj dum tri horoj. Tiun-cxi miraklon organizis Amri Wandel, Turista gvidanto. Licencita de la Israela turisma ministerio cxicxeroni (i.a.) en E-o.

Merkrede inter la 12-15 UTC okazis ok ege variaj kaj diversstilaj ekskursoj. Amri Wandel, la kunordiganto kaj gastiganto de la ekskursa programo jene klarigis la ideon de virtualaj ekskursoj: “esperantistoj prezentas siajn urbojn/landojn kvazaux reale, en la plej turismaj anguloj de la terglobo. Diference de la tradicia Ekskursa Tago dum UK, kiam oni vizitas la kongreslandon, dum la VK la kongreslando estas la tuta mondo.” Sekvis serio de ekskursoj, kiuj dauxre estis spekteblaj en la kongresa programo.

- Jerusalemo (Amri Wandel): sankta urbo de tri religioj - Montrealo (JXenja Amis): ses kvartaloj de la kongresa urbo de 2022

- Tanzanio ( John Magessa): la koro de Afrika naturo

- Pekino (Rafael Zerbetto): la Somera Palaco

- Venezuelo (Jezer Durante): natura juvelo en Sudameriko

- Parizo (Francois Lo Jacomo): promeno tra la Urbo de Lumoj kaj Unesco

- Tehrano (Keyhan Sayadpour kaj Ahmad): la cxefurbo de Irano

- Elsah, Usono (Duncan Charters): hejma vi zito kun la prezidanto de UEA.

Tiu senprecedenca projekto estis plenumita dum

malpli ol unu monato, dank’ al la fervoro kaj sindedicxo de miaj kunlaborantoj tra la mondo. Kelkaj el la ekskursoj estis registritaj kaj finmuntitaj malmultajn tagojn antaux la komencigxo de la VK. Pluraj estas pro fesi-nivelaj, aliaj amatorecaj, sed cxiuj preparitaj per amo kaj sindedicxo. Koran dankon al cxiuj!

Triumfe pasis nia VK. Plej gravas, ke estis amika etoso, karakteriza por UK-oj., geamikoj povis renkontigxi, frate saluti,libere paroli, havi amason da ideoj, kiuj, espereble, realigxos. Vivu virtualaj kongresoj!

Olena Posxivana.

TADEN 25-JARA

Komence sendis varban leteron al pluraj E-gazetoj Jiri (Georgo) Rada, chehxa ministo el Most, kies kolegoj fumante ankoraux pli malsanigis lin ol la jam peze malpura mineja aero. Asistis lin nederlanda fervojisto, Bart Ruirok, Delegito pri fervojoj kaj sindikatismo en Vlaardingen. Li ankaux volontulis en la proksima Centra Oficejo por ordigi la gazetojn en la Biblioteko Hector Hodler. Gxuste li jhus forpasis, jam longe devigita dufoje en semajno viziti Roterdaman hospitalon.

Sed antaux kvaronjarcento aperis ekde julio la unua-jaraj numeroj 1-3 sub la titolo “Ni kaj niaj PURAJ PULMOJ”. En la biblioteko trovighas preskau kompleta serio: A4- au A5-formata, kun nefiksita nombro da paghoj (lastatempe ofte nur 1, sed foje 20) kaj inter 4 numeroj kaj nur unu jare (nun ech pli ol antaue mankas tempo). Dum periodo aldonighis ilustrajhoj. Kiu forgesus la foton de indonezia tri-jaruleto, viktimigita de ludema onklo, sed krieganta se oni ne havigis al li cigaredon. Nur post kelkaj numeroj ni povis nin konsoli, ke pedagogoj tamen sukcesis normaligi la maniuleton.

La subtitolo de “Puraj Pulmoj” (tiel mallonge nomis la gazeton foje Rada mem) revenis al la origina “organo” post periodo kiel “informilo” de TADEN.Sed en tiu unua jaro gxi prezentis “Tutmondan Agadon de E-istaj Nefumantoj”: Jiri reliefigis, ke ni agadu. Tamen baldaux kaj la fortoj kaj la rimedoj ekmankis pro la du iniciatintoj: Jiri iom seniluziigxis pro la malmultaj reagoj de la publiko. La redaktoro de “Monato”, la pipulo Stefan Maul, sxerce komentis, ke temas pri “splitita toleremo”. (Ankaux lauxstatute ni ne oponas fumantojn, sed volas sxirmi nefumantojn kontraux la malutilaj efikoj de tabakfumo.) Al tio la suferanto Rada reagis, ke toleremo cxiam estas splitita: kiu toleras bubon kun

piedpilko inter siaj rozoj?

Jam antaux la UK de Prago (1996) aperis la deziro, ke iuj pli bonstataj transprenu la sxargxon kaj fondu veran asocion, kiu per aligxo al UEA povu enpezi kotizojn. La relativa proksimeco ebligis al Rada mem cxeesti, kaj en la 81-a UK la torcxon transprenis aktivulino, sed blinda: Nora Moerbeek, malgraux multaj engagxoj, riskis kandidati kiel prezidanto, persvadebla kiam mi promesis asisti pri la aliaj funkcioj. Dum tempo estraranis ankaux jxurnalisto, Momcilo Krstic. Nora ja havis siajn motivojn: la unua edzo, blinda muzikisto, profesie telefonisto, ofte lude ennubigis ilian malsaneman filon (ja kun malforta vidpovo), kiu junagxe forpasis, ruinigante la esperojn de la patrino. Apenaux du jarojn sxi tiel funkciis, gxis ankaux sxin forprenis de ni kruela morto. Sed tiam engagxis sin E-adepto sxia, Jan Bemelmans, kiu ekrolis kiel prezidanto kaj de Nosobe, la nederlanda sekcio de LIBE, kaj de nia TADEN. Li mem iniciatis kontakti saminteresatojn per vizagxlibra konto.

Deflanke de UEA ni gxuas grandan helpon: jam en 1996 ni ricevis salonon por la fonda kunveno, kaj gxenerale niaj kunvenoj ne koincidas kun aliaj nepre cxeestendaj. Dankinde!

Sed nia logxloko Beverwijk elstaras inter nefumantoj pro la sindedicxo de du pulmistinoj, kiuj sencxese vane prizorgas pulmokancerulojn kun apenauxa sxanco transvivi. Por preventi ke junuloj sin viktimigu en la jaroj de senkonsidera eksperimentemo, ili malfermis klinikon por malkutimigi predojn de la plej mortiga, sed legxa drogacxo. Wanda de Kanter kaj Pauline Dekker famigxis pro sia senkondicxa batalado, ricevis premiojn, agnoskon, sed ankaux forpusxon el la alianco por senfuma Nederlando, cxar ili – evidente pro la kunsuferado kun siaj pacientoj – ne povis prokrasti la abolon de la tabakismo kaj tro avancis la malgxentilajn alkutimigemulojn. Temas ja pri la plej mortiga drogo. Lastatempe la tajdo sxangxigxis kaj la publiko pli inklinas malakcepti fumadon, ecx sur konsumejaj terasoj, kaj 13-jaruloj mem jam malpli emas provi sian unuan cigaredon. (Iuj emas gxeni per lauxta uzado de sagxtelefono...) La auxtoritatoj jam transprenis iniciatojn de unuopuloj: sur lernejaj placoj kaj cxirkaux lernejoj kaj aliaj lokoj multinfanaj fumado estas malpermesita.

Sed la industrio mem povas argumenti, ke neniu kondamnis ilian produkton kiel nelegxan. Loke la logxantaro (en Bergen op Zoom) plendis,

ke Philip Morris fermis sian fabrikegon, koste de amaso da laborpostenoj, facile kompenseblaj en malalt-salajraj landoj. Nur por elprovi “novtipan” produkton PM varbis kelkcent laboristojn en la fabrikego: ekonomio evidente pli gravas, ol popolsano: neniu protestis. Sed kiom ni jubilis, kiam tribunalo malakceptis ekonomi-detruan

kompenspostulon de PM kontraux Urugvajo, kiu malpermesis reklami kaj enkondukis “neutralajn paketojn” (2014).

En niaj kajeretoj ni ankaux informis pri la sorto de junaj tabakkultivaj serv-infanoj: ecx 12-jaraj en Kazahxio kaj 14-jaraj en Usonaj sxtatoj, arangxo lastatempe “humanigita” per altigo super 16-jarigxo: kvazaux tiuj ne suferegas per 12-hora laborado tage sub senkompata suno, kun korpa ensorbo de nikotino kvazaux ili fumis po 50 cigaredojn tage. Nur albana regxo venkis ilin per po 100 cigaredoj diurne. Se fumantoj malpli indiferentus...

Fumantojn provas helpi ne nur instancoj – kaj nia organo – sed en Esperantujo aktivas prof. Robert Molimard, kiu mem tradukis sian “La Fume” (titole sxangxante nur la lastan vokalon: 1997). Sed kial gxeni vin per malnovaj novajxoj: la tro maljuna redaktoro delonge petas pli junan posteulon. La sencxesa deficito (tamen dankon al la dek kotizantoj/donacantoj!) multe malkreskis, cxar krom por bibliotekoj kaj senretuloj la retadresuloj ne kostas afrankon. Kaj la “saldo” estas forvishebla, se necese. Interesatoj ricevos la numerojn rete ecx sen pagi, cxar nia tasko estas informi por konsciigi ankaux aliajn. Se vi ne ricevis la unuan numeron de 2020, skribu al moerbeekr@gmail.com kun via nomo kaj la celo. Aux alighu al la vizagxlibra “janbemelmans”.

Kvankam mi zorgas eviti lingvajn erarojn, mi dauxre forgesas ke ecx pli gravas ke alikulturanoj (Afriko, Azio) komentu, korektu la tekston, kiu neeviteble restas euxropeca.

Sed mi lasu spacon por prezidant-aldono (vi ja komprenas ke aldono ne prezidas: do mi ne skribu “prezidanta”). Kun kora sandeziro al vi kaj la viaj, Rob Moerbeek.

DE LA PREZIDANTO TADEN jubileas, kaj mi jam dum pluraj jaroj – mi ech ne scias kiom da jaroj – estas ghia prezidanto. Ni estas nur malgranda societo, sed ni insistas kaj persistas en nia tasko. Tiu chi tasko estas informi la esperantistan publikon pri chiuj aspektoj de la tabakismo. En la neesperantista gazetaro de tempo al tempo aperas artikoloj pri nia agadkampo. Kiam mi – ofte hazarde – trovas tian artikolon en la nederlanda gazetaro, mi diskonigas ghin en nia grupo en Vizaghlibro.

Ni vidas ke tre malrapide la gxenerala sinteno pri tabakismo sxangxigxas. En la amasmediumoj oni en diversaj landoj estas pli kaj pli negativa pri fumado. En vendejoj la tabakvaroj pli kaj pli malaperas al kasxitaj lokoj, nevideblaj por la butikumantoj. Ofte tio estas la rezulto de pli severa legxaro cxi-kampe. Kaj mi ankaux menciu la

devigajn fotojn de malpuregaj pulmoj sur la cigaredaj pakajxetoj. Konsiderante tion, mi povas kun cxiuj TADEN-anoj esti fiera, ke ni disponas pri Puraj Pulmoj!

Jan Bemelmans.

Nia rondo familia

Enigma kaj modestega jubileulo

Jes, silentema kaj enigma. Certe mi ne pravas… Sed al mi sxajnas, ke lia persono estas suficxe enigma. Eble, cxar li tre ofte solvas sukcese enigmojn en nia sxatata revuo EL. Sxajne ankaux, ke mi ne scias multe pri li, pri lia vivo, pri liaj okupoj, hobioj, pri liaj legomatingajxoj. Miaj informoj pri li estas malabundaj, kvankam mi lin renkontis en Varna antaux 5 jardekoj. Apenaux en la lastaj semajnoj mi konstatis, ke li estas ekskluzive modesta kaj rimarkinde hontema sociaganto.

Li naskigxis la 17-an de auxgusto, la dato, je kiu aperas sur la blankan mondon mia pli juna filino Neda. Forte impresita de tiu fakto mi decidis nepre provi verki bonan tekston pri tiu iomete sxajne stranga, laux mia opinio,introverto. Stranga, sed sendube ege inda kaj interesa homo. Liaj gepatroj donis al li la bonegan bulgaran personan nomon stojan, t. e. staranto, staranto firme sur la peka tero. Li estas lernanto en sia naskigxvilagxo Ajdemir. 12-agxa pro la malfelicxa akcidento li perdas партон de сиа vidpovo kaj 3 fingrojn de sia maldekstra mano. Multajn jarojn li laboras en blindul-entrepreno en la urbo Varna. Tie li igas sian familion, kies rezulto estas du bonegaj filoj, same portantaj belajn bulgarajn nomojn Rosen kaj Milen.

Stojan Stancxev e-istigxis en 1972. Lia unua E-profesoro estis lia samurbano kaj kolego Marin Iliev. Poste Stojan finis dunivelan E-kurson cxe varna E-istino Sasxa Nedeva. Versxxajne pro lia silentemo en 2014 oni elektis lin por kasisto de ANEB. Aux pro sia естонта bankista rolo li farigxis silentemaulo Estas ia proverbo, ke la mono sxatas silenton. En 2019 li dufoje estis elektita por ANEB-prezidanto. Ekde cxijare Stojan Stancxev estas nia ANEB-deligito por LIBE kaj EL.

Mi estis agrable surprizita, ke mia rolulo kiel mi mem, kultivadas sur sia apartamenta logxio diversajn kreskajxojn, inkluzive paprikojn. Ecx li promesis donaci al mi plenrugxan brulgustegan paprikon, kies semojn nepre mi plantu en mian surlogxian gxardenon. Alia lia hobio estas la farado de bongustega kaj tre aroma abrikota brando. Pli ol tridek jarojn li provas produkti tiun eliksiron por la bezonoj de sia kvarpersona familio kaj gxiaj gastoj kaj amikoj. Duonlitron da tiu eliksiro stojan promesis donaci al mia mosxto, post kiam li komprenis, ke nur tiun Brandon mi volonte trinkas.

Okaze de70-jara jubileo , de, Stojan Stancxev, ni salutu lin, bondezirante al li bonan sanon, altajn atingajxojn en liaj hobioj kaj sociaj roloj!!!

Angel Sotirov (Bulgario).

Enigmoj kaj problemoj

----------

Redaktoro: Anatolij masenko,

Gerojev-medikov 15-1,

RU-357739 _Kislovodsk, Rusio;

R.P.: masenkoai@mail.ru

Cxifrajxo

Cxiu nombro en la jenaj linioj signifas literon de la esperanta alfabeto. Cxiu linio prezentas landnomon de membrosxtato apartenanta al Euxropa Unio:

N-ro 1. 17 1 21 16 15 7

N-ro 2. 2 12 7 10 9 15 7

N-ro 3. 18 15 17 22 10 6 15 7

N-ro 4. 14 13 4 23 10 12 15 7

N-ro 5. 8 21 5 15 7

N-ro 6. 6 21 16 21 12 4 10 6 16 7

N-ro 7. 23 12 21 2 15 7

N-ro 8. 17 4 7 1 10 2 15 7

N-ro 9. 12 13 3 10 6 15 7

N-ro 10. 3 10 4 9 7

N-ro 11. 4 15 9 7 1 15 7

N-ro 12. 15 12 4 10 6 16 7

N-ro 13. 17 4 7 1 21 6 15 7

N-ro 14. 14 21 4 23 15 7

N-ro 15. 2 15 22 12 7

N-ro 16. 15 9 10 4 15 7

N-ro 17. 23 21 12 3 10 6 15 7

N-ro 18. 20 15 6 6 4 10 6 16 7

N-ro 19. 16 10 6 4 10 6 16 7

N-ro 20. 18 13 6 23 10 12 15 7

N-ro 21. 4 10 9 1 15 7

N-ro 22. 4 13 2 17 21 3 14 13 12 23 15 7

N-ro 23. 10 19 17 9 12 15 7

N-ro 24. 21 17 9 7 6 15 7

N-ro 25. 20 12 10 6 11 15 7

N-ro 26. 22 7 4 4 10 6 16 7

N-ro 27. 22 7 12 9 13 23 10 4 15 7

Do, karaj, via tasko estas decxifri la nombroenigmon, tio estas nomi cxiujn landojn lauxorde.

Viajn solvojn mi atendas gxis mezo de novembro.

Solvo de la kalkulproblemoj proponitaj en EL3/2020.

I. Hodiaux mi havas 35 jarojn, kaj la filino havas 15. (Antaux 5 jaroj mi havis 30 kaj la filino havis 10, Sekve mi estis trioble pli agxa ol la filino. 10 estas nauxono de 90.

Tiun agxon mi esperas atingi post 90 - 35 = 55 jaroj, kaj tiam la filino igxos 15 + 55 = 70-jara,

kio estas la duoblo de mia nuna agxo).

II. Unu libro kostas 50 rublojn, kaj mi disponas la sumon de 650 rubloj.

III. La lasta cifero de la produto de la cent unuaj neparaj nombroj estas 5.

: : :

Cxi-foje alvenis 17 solvoj el 9 landoj: Rusio 5, Germanio 3, po du el Cxehxio kaj Hungario, kaj po unu el Brazilo, Italio, Moldavio, Norvegio kaj Svislando.

Forpasoj

Mi ricevis malgajan informon, ke nia amikino Edeltraud Kammerhofer forlasis nin post grava malsano la 21-an de majo.

Edeltraud naskigxis en 1940, vizitis la blindullernejon en vieno, poste laboris kiel tajpistino je la urba registraro Steyr. Edeltraud jam kiel knabino lernis E-on kaj estis valora kaj fidela membro de nia organizajxo Albe. Okaze de la Ikbe en Stubenberg sxi kunlaboris je la tradukado de la libro de Peter Rosegger. Sxi partoprenis kelkajn kongresojn kaj renkontigxojn kaj estas bonkonata en esperantujo. Sxiaj du sxatokupoj estis nia lingvo E-o kaj la bestoj. Sxi zorgis pri kelkaj bestoj, kiel leporoj, birdoj kaj musoj, ofte

akompanis sxin bonedukataj gvidhundoj.

Edeltraud lasas malplenajxon en nia organisajxo, sed cxiam havas belan lokon en nia koro.

Veronika Haupt

La 4-an de auxgusto por cxiam nin forlasis Ljubovj Rajkova (Krasnodar, Rusio), jxus igxinta 79-jara. Zorgema patrino, avino kaj praavino, sxia neelcxerpebla amo varmigis korojn ankaux de multaj sxiaj geamikoj. Ljuba estis tre sincera, societigxema homo, fervore sxi aktivis en arta agado de sia blindul-entrepreno. En 1997 sxi esperantistigxis, aligxis al ANEKO (Asocio de Nevidantaj Esperantistoj en Kubanio), sxi vigle partoprenis cxiujn gxiajn arangxojn, kaj sendube sukcesis sxiaj provoj verki ankaux en Esperanto.

Hela memoro pri vi, kara Ljuba, por cxiam restos en niaj koroj.

V. Rassohxin.

La 2-an de septembro en sia 92-a vivjaro forpasis s-ano Eugen Cighir (Rumanio). Kiel simpla brosisto li en 1956 estis kunfondinto de Rumania Blindul-asocio. En 1989 li fondis propran privatan firmaon, tiamaniere enlaboriginte siajn sortofratojn. Li esperantistigxis dum la 1950-aj jaroj, kaj dufoje li kongresis en Hungario. Ripozu en paco, kara samideano.

Livi Ciobanu.