Esperanta ligilo
n-ro 4,aprilo 2016
Enhavtabelo
82-a Internacia Kongreso de Blindaj Esperantistoj (IKBE82) dua
komuniko
El
Esperantujo. Strato Zamenhof aperis en Hxerson
Libroj
por infanoj, espero de la homaro
Lingva forumo. Necesas akceli altan lingvonivelon
Literaturo. Bardo vivas post 400 jaroj
William
Shakespeare. Soneto 90
Por muziksxatantoj. Roberto Loretti
Diversaj interesajxoj. Ne neglektu lumon?
bonvolu!
Plilongigi la tagon je unu horo
Facila legajxo. Fabloj de Avcxjo Krylov
Sxako (nur
en brajla versio)
Stenografia
pagxo (nur en brajla versio)
82-a
Internacia Kongreso de Blindaj Esperantistoj (IKBE82)
dua komuniko
1. Pri la kotizaj pagoj.
Cxar al
kelkaj ges-anoj la nomo de la bankokonto "E(heliko)I" sxajnis iom
stranga, ni certigas, ke gxi estas gxusta, kaj gxis la unua de aprilo jam 14
aligxintoj senprobleme arangxis siajn pagojn. En kelkaj landoj tamen oni ne akceptas "(heliko)"-signon
en la nomo de bankokonto, do estas akceptata kiel la nomo de la bankokonto
ankaux jena: "EAI".
Tial, karaj, ne hezitu kaj ne prokrastu aligxi al la IKBE82!
2. Interreta aligxo.
Dank' al
afabla iniciato de s-ino Dorota Rodzianko, en marto estis kreita baza retpagxo kun la informoj pri la IKBE82, por ke cxio estu trovebla
rete; kaj nun cxiu povas memstare rete aligxi, uzante la alitgxilon faritan en
google formularo. Cxiuj respondoj venas auxtomate al excel tabelo. Jen estas
adreso de la pagxo:
3. Pri la logxado.
Se kelkaj
aligxintoj al la UK101 deziras ankaux dum la UK logxi en la studenthejmo, en
kiu poste okazos la IKBE82, tiam ili mem per la reta
mendilo (http://uea.org/kongresoj/mendilo
) devas mendi por si la logxadon cxe #20. SD Antona Bernolaka - Parto A por
tempo de la UK.
Anatolij Masenko.
Strato Zamenhof aperis en Hxerson
La Gugla
mapo jam montras la Zamenhofan straton en Hxerson (verde substrekita).
La 19-an de
februaro Vladimir Mikolajenko, la urbestro de la Ukraina urbo hxerson,
subskribis dokumenton pri sxangxo de 93 nomoj de stratoj, placoj, parkoj k. s.
en la urbo kadre de la senkomunismiga geografi-noma kampanjo, realigata en
Ukrainio.
Pro cxi tiu decido sur la mapo de Hxerson aperis strato Ludwik
Zamenhof.
La nova nomo
de la strato estas elektita ne hazarde.
En novembro
1889 la 29-jara Lazar Markovicx Zamenhof eklaboris en Hxerson kiel
okulkuracisto, sed, ne sukcesinte konkurenci kun sia kolegino, en majo 1890 li
forlasis cxi tiun urbon kaj revenis al Varsovio. Sian
restadon en Hxerson Zamenhof mem jene prezentis en sia fama letero al Alfred
Michaux, skribita la 21an de februaro 1905.
"Tre malgxoja estis tiam mia vivo. Mi devis forlasi Varsovion
kaj sercxi mian panon en ia alia loko. Mia edzino
devis forveturi kun mia infano al sia patro kaj mi
veturis (en novembro 1889) en la urbo Hxerson (suda Rusujo), kie ne estis
okulistoj [tie estis nur unu okulistino], kaj kie mi tial esperis trovi panon por
mia familio. Sed mia espero min terure trompis: miaj tieaj enspezoj ne sole ne
donis al mi eblon nutri mian familion, sed ecx por mi mem ili
ne suficxis malgraux mia tre modesta kaj tre avara maniero de vivado! Mi simple
kaj litere, ofte ne havis ecx kion mangxi: tre ofte mi restadis sen tagmangxo!
Nek mia edzino, nek miaj parencoj ion sciis pri tio cxi, cxar mian edzinon mi
ne volis malgxojigi, kaj en miaj leteroj mi konstante konsolis sxin, ke estas
al mi tre bone, ke mi havas tre bonajn esperojn, ke mi baldaux venigos sxin al
mi ktp. Tamen fine mi ne povis jam pli elteni kaj mi devis konfesi al mia
edzino la tutan mian staton. Mi estis tiam ankoraux tro fiera, por akcepti de
iu monan helpon; tamen la malgxojeco kaj la insistaj petoj de mia edzino devigis
min akcepti monan subtenadon de mia bopatro (kiu tiam kaj ankaux poste neniam
rifuzadis al mi sian helpon kaj elspezis por mi tre multe da mono) kaj mi
revenis Varsovion, esperante, ke nun mia kuracista praktiko iros pli bone. En Majo 1890 mi revenis Varsovion".
(Laux:
Zamenhof L. "Mi estas homo". Kaliningrado: "Sezonoj", 2006,
p. 104-105.
Aleksander Korjxenkov
Jen tre interesa teksto de
Zamenhof, kiu aperas en la libro "Por kaj kontraux reformoj!"
(eldonejo Ludovikito, 1980). Gxin li skribis post la
3-a UK en Cambridge. Zamenhof ne estis tute serioza homo:
"Mesagxo
de Zamenhof en la albumo de Moscheles, 23.III.1907:
La unuaj
esperantistoj ofte estis desapontataj, sed ne havis la vorton por esprimi sian desapontigxon. S-ro Moscheles kreis la vorton kaj
proponis gxin al mi. Sed cxar nek en la tria kongreso esperantista nek en la
gastama domo de gesinjoroj Moscheles mi trovis ion, kio min desapontus, tial ne
trovante en la nuna minuto ian uzon por la vorto, mi gxin forsendas al la
vortaro, dezirante ke niaj amikoj ne tro ofte bezonu gxin uzi en sia
vivo."
(Cetere, estas interese vidi ion pri la apero de la vorto
"desapont-". Sxajne pro tio, ke li sendis gxin
al la vortaro, li akceptis gxin ecx se li mem ne bezonis gxin en la momento).
Libroj por infanoj,
espero de la homaro
En aprilo la tuta mondo digne kaj gxoje
celebras la Internacian Tagon de Infanlibro, je la 2-a tago de cxi tiu monato. En Brazilo oni gxin celebras dufoje: ankaux la
18-an de aprilo, kiam oficiale datigxas la Nacia Tago
de Infanlibro.
La du datoj elektigxis pro tute pravigeblaj
motivoj. La 2-an de aprilo 1805 naskigxis en Danlando la konata verkisto Hans
Christian Andersen, kiu dedicxis sian vivon al kolektado kaj skribado de
antikvaj fabeloj el la euxropa tradicio. Li vestis ilin per
beletra, placxa formo, tauxga por infanoj – kaj ankaux por plenkreskuloj.
Liaj fabeloj farigxis klasikajxo.
Kurioze, ke oni konsideras la tutmondan
"patron de infanliteraturo" ne tiun faman danon, sed francan
advokaton kaj poeton, kiu, pli ol cent jarojn antauxe, kreis fabelojn kiel
novan literaturan gxenron: Charles Perrault, kiu naskigxis en 1628. Li estis la auxtoro de la konataj rakontoj "La Rugxa
Cxapeto", "La Dormanta Belulino", "Cindrulino" k.a.
Kaj
kompreneble multaj aliaj gravaj auxtoroj kontribuis al infanliteraturo, kiel La Fontaine kaj la fratoj Grimm.
En Brazilo oni unuanime rekonas la verkiston
Monteiro Lobato kiel la plej gravan auxtoron de
infanlibroj. Li naskigxis la 18-an de aprilo 1882 en
la sxtato San-Pauxlo. Li kreis galerion da figuroj, kiuj dum
cxiuj generacioj markis la fantazion de infanoj en Brazilo.
Efektive, estas tre grave stimuli infanojn al
legado. La universo de libroj stampas en la spiriton de la etuloj
neforvisxeblajn spertojn. Ne temas nur pri alpreno de
objektivaj konoj, sed precipe pri formado de sentoj kaj emocioj. Legemaj
infanoj rilatas pli sane kun la familianoj kaj
kun la medio, cxar ili lernas organizi kaj evoluigi sian psikon. Gepatroj devus neniam forlasi la fruktodonan kutimon legi fabelojn
al siaj infanoj, ekde frua agxo.
Denove ni memoru kaj
lauxdu nian Zamenhof, kiu senteme enmetis la Fabelojn de Andersen en Esperanta
vesto inter niajn klasikajxojn. Leginda kaj releginda libro!
Kaj lauxdojn meritas ankaux
Universala Esperanto-Asocio, cxar gxi inkluzivas cxiujare en siajn Belartajn
Konkursojn, la brancxon "Infanlibro de la Jaro". Fakte, cxar
E-o estas vera kulturlingvo, en gxi ne povas foresti
infanliteraturo.
Pauxlo Sergio Viana (Brazilo).
Necesas akceli altan lingvonivelon
Lauxcele E-o estu "dua
lingvo por cxiuj". Tio ne nur koncernas cxiujn popolojn, do
parolantojn de cxiuj lingvoj de la mondo, sed principe
ankaux cxiujn tavolojn de popolo. E-o ja pro sia klara
strukturo kaj relativa facileco tauxgas ankaux por homoj kiuj posedas nur
malfortan talenton por lingvoj. La demando tamen estas cxu en la hodiauxa
situacio de E-o havas multe da senco instrui la lingvon al homoj kiuj nek estas
vere kapablaj por lingvolernado kaj kiuj nek vere bezonas lingvon por
internacia komunikado.
La rimedoj de la tutmonda E-komunumo estas
limigitaj kaj tiuj rimedoj estu aplikataj tie kie ili
alportas la plej grandan progreson por nia afero. Pro tio instruado de E-o
okazu unuarange por junaj homoj kun suficxe alta
talento por lingvoj, cxar ili povas lerni E-on dum la mallonga tempo - nur
kelkaj jaroj - gxis la fino de la studado en universitato kaj la eniro en la
profesian vivon.
Nome dum tiu nova
vivofazo la junaj homoj devas koncentrigxi je la profesia kariero kaj la fondo
de familio. Tio plej ofte ne kongruas kun intereso por
la lernado kaj praktikado de lingvo kiu nek akcelas la karieron nek estas
bezonata por la familia vivo. Dum tiu vivofazo do la
homoj plej ofte malaperas de la E-a scenejo. Tiu vivofazo finigxas kun proksimume la 40-a vivojaro. Oni tiam
plej ofte havas stabilan profesian pozicion kaj la fondo de familio estas
plenumita. Do nun denove eblas okupigxi pri aferoj kiuj plibeligas la
libertempon aux donas iun socian sencon.
Do eblas tiam ankaux reveni al E-o kaj iel
aktivi por aux per gxi. En la epoko antaux la interreto la vivofazo dum kiu
homoj malaperas el E-ujo signifis akran cezuron kaj tial multaj homoj kiuj
antaux tiu fazo estis aktivaj por E-o ne plu revenis.
Nun helpe de la interreto eblas facile teni la kontakton al E-o ankaux dum tiu malfacila vivofazo, cxar jen kaj jen tiuj homoj povas
rigardi en la interreto cxu estas novaj filmetoj aux cxu estas interesaj
sonartikoloj en la RetRadio. Ili tiel povas teni sian
regadon de la lingvo je alta nivelo kio kompreneble nur eblas se tiu nivelo je
la fino de la studenta vivofazo jam estis suficxe alta.
La plej nobla celo de cxiuj E-kongresoj kaj
renkontigxoj do estas levi la lingvan nivelon de iliaj
partoprenantoj. La arangxoj estu lauxeble internaciaj por malakceli krokodiladon
aux la uzon de aliaj lingvoj ol E-o. Kaj granda internacieco
kutime ankaux levas la entuziasmon pri la lingvo. Ambaux - entuziasmo
kaj alta lingvonivelo - favoras la sxancon ke E-o
ankaux dum la malfacila vivofazo restas viva cxe la koncerna homo.
Pro niaj limigitaj rimedoj necesas eviti la
amasan perdon de homoj, kaj ni tial nepre devas
koncentrigxi je homoj, kiuj promesas longtempan perspektivon.
"Cxu esti aux ne esti, - tiel staras nun la demando".
"Ekzistas en cxiel? kaj sur la tero pli
da aferoj, ol en la lernejoj instruas filozofoj".
"Malbona io estas en Danujo".
"Per pruntedono ofte oni perdas krom sia havo ankaux la
amikon".
"Mian regnon por cxevalo!"
Estas preskaux certe, ke cxiuj legantoj de
nia revuo jam legis kaj ecx relegis la dramojn "Hamleto" kaj "Rikardo la III-a". Sed ecx se iu el ili (ankoraux) ne faris tion, tamen certe cxiuj
rekonas la jxus cititajn frazojn. Ilia auxtoro estis tiel
potenca verkisto, ke liaj pensoj transbordigxis el la libroj kaj farigxis
tuthomara trezoro. William Shakespeare estis unu el la
plej grandaj genioj en la historio. Li mortis en aprilo 1616 kaj post
kvar jarcentoj oni plu legas, diskutas, analizas kaj
surscenigas liajn verkojn.
La angla "bardo" verkis dekojn da teatrajxoj,
pli ol 150 sonetojn kaj aliajn poemojn. Li mem ludis kiel
aktoro kaj vivigis legendecan teatron en sia urbo Stratfort-upon-Avon – la
faman "Globon", kiun fajro konsumis, kaj kiun oni rekonstruis.
Oni konsideras, ke "Hamleto",
"Macbeth" kaj "Regxo Lear" estas liaj cxefverkoj, sed
pluraj liaj figuroj apartenas al la monda galerio: Romeo kaj Julieta, Otelo,
Desdemona, la regxoj Henrikoj, kaj aliaj.
Kiel oni povus klarigi la
universalecon de Shakespeare? Lia privata biografio estas grandparte nekonata:
oni ne scias lian precizan naskigxdaton, lian gxustan nomon, liajn personajn
ideojn kaj inklinojn. Kelkaj studemuloj ecx starigis la
suspekton, ke li ne ekzistis entute. Sed el la verkoj elfluas kompreno
pri la homa spirito, kiu estas tiel klarvida
kaj profunda, ke Freud asertis, ke tiu estis la vera patro de
psikanalizo. Lia universaleco devenas de tio, ke li montris la homan animon tia, kia gxi estas, en cxiu anguleto de la mondo.
La sagxa Zamenhof bone komprenis la gravecon
de Shakespeare. Li tradukis "Hamleton" (el
germanlingva versio!) kaj faris tiun tradukon senmorta klasikajxo ankaux en nia
lingvo. Estas vera gxuo legi gxin. Poste, Newell faris novan tradukon, sed kvankam fakuloj gxenerale
preferas la zamenhofan, tamen estas bona ekzerco kompari la du tekstojn.
Gxis nun dudeko da liaj dramoj jam aperis en
E-o, per la plumo de diversaj tradukintoj. La tuta kolekto meritus honoran
lokon sur la bretaro de cxiu E-isto. Flanke de ili
staru la majesta volumo de la sonetoj, tradukitaj de William Auld. Nur tio suficxus por pruvi al la mondo, ke E-o estas plene vivanta
kulturlingvo.
Omagxe al granda bardo, post kvarcent jaroj, ni rememoru almenaux cxi tiujn versojn:
"La
batalist? obstina, inde fama,
Milfoje
venkas, poste malsukcesas:
Oni lin visxas el la libr? aklama
Kaj la ceteron de l? valor? forgesas:
Feli?a mi, amanta kaj amata,
Restonta kaj restota samrilata".
Paolo Sergio Viana
(laux Esperanta
retradio).
Soneto 90
tradukis
Valentin Melnikov
Se vi malamos – do prefere nun,
dum tuta mond' min klinas al despero.
Vi estu kruda moko de fortun',
sed ne la lasta guto de l' sufero.
Se mi
eltenos premon de l' angor',
ne batu min ponarde el embusko,
ke sxtorma nokt' ne dauxru sen auxror'
per pluva grizo de maten-krepusko.
Forlasu min
ne antaux vivofin',
dum mi pro bagatelaj plagoj feblos.
Mi sxatus,
ke vi tuj forlasu min,
do scios mi: pli granda plag' ne eblos.
Ja ne ekzistas plagoj sur la ter'
krom perdi vin por cxiam, sen esper'.
Roberto Loretti.
"VIVA, Robertino!" Versxajne, ne estis en la mondo infano pli populara. Cxiukaze, en la dudeka jarcento ne estis. La tuta Sovetunio
frenezigxis pro li. Ne troveblis logxejo, kie ne sonus lia angxela vocxo, kie
mankis pezaj diskoj por 78 turnigxoj (cxu vimemoras tiajn?) kun
liaj kantoj.
Cxu sciis
Robertino, ke oni adoris lin en Rusio. Certe, sciis,
sed miris: Rusio estis por li " terra incognitа". La unuan fojon li vizitis la landon de sia revo jam kiel plenkreskulo. Tio
okazis en la jaro 1989, dum kulmino de perestrojko. La vizito de Roberto
Loretti en Sovetunion malverigis la miton, ke post mutacio li perdis la vocxon.
La tuta mondo, kvazaux ne havante aliajn zorgojn, atendis la kritikan agxon,
auxgurante, cxu konservos Robertino sian dian doton,
cxu perdos gxin por cxiam. Li klarigis populare, ke cxesis
koncerti, cxar dum mutacio estas malkonsilite kanti. Pauxzo
en la koncerta agado estis kauxzita ankaux de la fakto, ke li, skiante, ekhavis
seriozan trauxmon kaj longe restis en hospitalo. El tiu
malfacila vivsituacio li eliris kiel venkinto. Jam kiel
deksepjarulo li elpasxis en la festivalo en San-Remo kun la kanto "Con un
bacio piccolissimo" ("Kun kiseto plej malgranda"), kiu portis al
li sukceson en lia nova sinprezento, estis venditaj milionoj da kopioj. Longe
li provis sian novan vocxon, adaptis al gxi sian
repertuaron: klasikajxojn, napoletanajn kantojn, verkojn, faritajn de li mem
speciale por si. Sed ankaux malnovajn popularajxojn, sxatatajn de popolo, kiel, ekzemple, "O, sole mio",
"Jamaika", "Torna a Sorrento", li ekkantis novmaniere.
Jxaluzo estas la sento
bizara. Kiam iu viro jxaluzas virinon al la
alia viro, tio estas, ecx se malbona, tamen natura. Kiam iu
kantisto jxaluzas la alian kantiston al lia sukceso, en cxiutaga lingvajxo tio
nomigxas envio. Ankaux tio estas malbona, sed almenaux
klarigebla. Sed kion fari, se la kantisto matura jxaluzas sin mem
hodiauxan al si mem, tiu dektrijaragxa? Cxar, iel ajn elturnigxu, la plenkreska Roberto Loretti ne povas
eviti la etan Robertinon kaj ties mondfamon. La kantisto tion ecx ne
neas. "Cxiukaze, - li diris, - mia iama populareco kaj
la nomo, akirita de mi en infanagxo, antauxeniris miajn elpasxojn".
Ankaux bazo de la nuna bonhavo de la kantisto estis fondita
de li infanagxe. Estis risko aperi en la nova rolo antaux la adorantoj
por la kantisto,kiu komencis sian karieron de la
pinto, kien pluiri? Li komencis de nulo. Kaj venkis!
Li havas multcxambran vilaon kun gxardenego kaj kvar kuirejoj en la plej prestigxa
distrikto de Romo, apud la vilaoj de Sophie Loren kaj Marcello Mastroiani, kun
kiu lin ligas multjara amikeco. Kun siaj fratoj li posedas
noktan klubon, drinkejon kaj restoracion cxe gxi. Interalie,
ofte li kantas en sia restoracio. En Romo li havas
cxevalejon por dekdu pursangaj arabaj cxevaloj. Li
bridas rasajn cxevalojn kaj pretigas ilin por vetkuroj. La afero estas
senmalgajna. Krom la cxevaloj, la kantisto havas ankoraux unu hobion, al kiu li
sin dedicxas kun sia tuta pasio de sia arda suda
temperamento. Tio estas kuirarto. La maestro estas la
unuaklasa kuiristo, kaj ofte mem preparas bongustajn tagmangxojn por siaj
familianoj kaj multnombraj gastoj. Ankaux li mem, pekulo,
sxatas mangxeti.
E-igis O.P.
Ne neglektu lumon, bonvolu!
Dum la lastaj jaroj, depresio montrigxis tre ofta malsano. CXu la
kvanto da kazoj plimultigxas, cxu oni pli ofte diagnozas gxin – la fakto estas,
ke en la tuta mondo gxi montras preskaux epidemiajn ciferojn. Pro tio, medicinistoj intense studas gxin, por klopodi mildigi la
suferon de pacientoj. Diversaj faktoroj rilatas al gxi: genetikaj,
psikotrauxmataj, sociaj, cerbaj misfunkcioj, medikamentoj. Lastatempe, oni
eltrovis tute ne atenditan kauxzon: lumo. Aux pli precize: ne adekvata ricevado
de lumo.
De longa tempo oni scias, ke dum vintro,
precipe en landoj, kie tiu sezono estas rigora, la
kazoj de depresio plimultigxas. Oni jam konstatis
ankaux, ke nokta laboro estas mense damagxa al iuj homoj. Nun, en usona
universitato John Hopkins, oni decidis detale ekzameni
la efikon de lumo rilate depresion. Publikigis la rezultojn la
respektata revuo “Nature”.
Oni uzis por
la esploro musojn, kiuj havas en la retino cxelojn similajn al la homaj, nome
kiuj kaptas lumon ecx kiam la okuloj estas fermitaj. Oni
starigis du grupojn da musoj. La unua ricevis dum certa tempo alternajn periodojn de 12 horoj de lumo
kaj mallumo. La dua ricevis alternajn periodojn de 3 1/2 horoj de lumo
kaj mallumo. La du grupoj dormis dum egalaj kvantoj da horoj. Observante la
konduton de ambaux grupoj, oni konstatis, ke bestetoj el la dua grupo montris sintenojn de depresio kaj malfacilecon rilate kognan
kapablon. La suspekto plifirmigxis: ricevado de lumo tre probable influas la
humoron. Nervoj el la retino rekte kondukas al regiono de la
cerbo, kiu rilatas al humoro – jen la klarigo.
Cxu tiu eksperimento
validas ankaux rilate homojn? Kompreneble, oni ne rajtas senpere transigi la rezultojn de musoj al homoj. Sed oni same ne
rajtas principe rifuzi la suspekton. Homoj de longe
perdis la respekton al la natura vivostilo, kiu
indikas tagojn por agado kaj noktojn por dormado. Komputilumado
gxis malfruaj horoj, dumnokta laboro, someraj horsxangxoj kaj simple senorda
vivoritmo estas nuntempe plej oftaj. CXu tio eble
influas nian humoron? Tre probable. Ni atendu estontajn pliajn esplorojn. Dume,
estas prudente ne neglekti lumon.
Paolo Sergio Viana.
Plilongigi la tagon
je unu horo
Cxiu studento pri medicino
konsentos, ke lacigxo malaltigas imunecon de via organismo. Cxiu
psikiatro konfirmos, ke estante lacaj ni emas timi kaj
cxagrenigxi. Do por eviti cxagrenojn, oni devus eviti lacigxon kaj pli efike
ripozi. Unu el principoj de bona ripozo estas: ripozu antaux ol vi lacigxos. En armeo oni bone scias, ke ecx junuloj pli
bone kaj pli longe marsxas, se ili cxiun horon
deprenos sian dorsosakon kaj ripozos dum dek minutoj.
Via koro cxiun tagon pumpas kvanton da sango,
kiu plenigus cisternovagonon kaj dum 24 horoj eluzas energion, kiu suficxus por
sxovelil-jxeti 20 tunojn da karbo je kajo 3 futojn alta. Sian laboron tiu cxi organo plenumas la tutan vian vivon. Kiel gxi eltenas tion? Efektive, post cxiu
strecxo sekvas mallonga ripozperiodo. Cxe meza ofteco de 70 korbatoj je
minuto la koro laboras nur 9 horojn dum diurno, alivorte, la koro havas la sxancon
ripozi cxiudiurne gxis 15 horoj.
Ekz., dum la 2-a
Mondmilito Winston Churchill 70-jarigxis. Malgraux tio, li
laboris 16 horojn cxiudiurne komandante agojn de la Brita Imperio sur cxiuj
frontoj.
70-jaragxulo! Bonega atingajxo! Lia sekreto? Cxiun matenon li kusxis en la lito gxis la 11-a antauxtagmeze. Li legadis tiam raportojn, telefonadis en
diversaj aferoj kaj renkontigxadis kun siaj proksimaj
kunlaborantoj. Post la luncxo li estis revenanta al sia lito por unu horo. Vespere li denove enlitigxadis kaj dormis du horojn antaux? la vespermangxo, kiun mangxon li konsumis je la 20-a. Li ne
kuracis la lacigxon. Li ne devis. Li
preventis tiun cxi staton. Cxar li ofte ripozis, li restis fresxa kaj
produktema ankoraux longe post la noktomezo.
Lauxvice la fame konata John D. Rockefeller gajnis la plej grandan
ricxecon en la mondo kaj gxisvivis 98 jarojn! Verdire la
longviveco en lia familio estis hereda. Tamen ekzistis
ankoraux unu kauxzo. Cxiun tagmezon li dormetis dum
duonhoro. Kiam li surkanapigxis en sia kabineto ecx la prezidento de
Usono mem ne scipovus lin elkanapigi!
Ecx 5-minuta dormeto permesas al ni senigxi je lacigxo. Eleanore Roosevelt
kapablis elteni strecxajn programojn de la tago dum 12 jaroj de sia estado en
la Blanka Domo. Sxi simple antaux cxiu publika elpasxo havis la kutimon
ripozi dum 20 minutoj en fotelo aux sur kanapo kun
fermitaj okuloj. Sian grandegan energion kaj produktemon
Edison danksxuldis al sia kapablo ripozi cxiumomente. Henry Ford siavice
konfesis jene: "Mi neniam staras, kiam mi povas sidi, kaj mi neniam sidas,
kiam mi povas kusxi".
Se vi, kara leganto
kaj (espereble ankaux!) auxskultanto estas jam pli ol 50-jara kaj vi opinias,
ke vi ne povas lasi al vi ripozi, antaux ol vi farigxos laca, plej bone tuj
elacxetu cxiujn eblajn vivasekurajn polisojn. Sepultoj estas
lastatempe cxiam pli multekostaj, kaj la mono ricevita el via asekuro permesos
al via edzino edzinigxi al pli juna ulo.
Antaux kelkaj tagoj mi jxus finis mian 55-an vivojaron, pro tio venis al mia kapo tiuspecaj pripensoj.
Mia 30-jara filo donas al mi sian ekzemplon cxiutage,
sed ne estas facile imiti lin. Mi do deziras al mi kaj al vi, ke ni trovu al ni
unu horeton por iom dormi preskaux cxiutage. Plej bone cxirkaux la 5-a, 6-a aux pli malfrue je la 7-a vespere. Kial?
Cxar la unuhora dormeto antaux la vespermangxo plus ses
horoj da dormo nokte estas multe pli bonaj, ol ok horoj da senpauxza dormo. Tia konduto estas 5467-oble pli efika kaj plilongigas vian
labortagon je unu horo. Sukceson!
Andreo Bach (Gdynia, Pollando).
FABLOJ DE AVCHJO KRYLOV
Pri la auxtoro. Ivan
Andrejevicx Krylov (1769-1844) - konata poeto, fabloverkisto, jxurnalisto,
tradukisto, kleriganto, eldonisto de satirikaj revuoj. Li estas la auxtoro de
236 fabloj, kies temojn li ofte cxerpis el fabloj de La Fontaine, kiu, siavice,
estis inspirita de la fabloj de Ezopo.
ELEFANTO KAJ MOPSO
Laux stratoj
Elefanto pasis
Por montro al publik'.
En nia norda
land' gxi estas ja unik', -
Do post la
best' gapuloj plen-amasis.
Subite iu Mops' aperis en la strat', -
Kaj al
giganta best' sin jxetis kun auxdaco.
Jen bojas,
saltas gxi sen laco
Kaj pretas
jam al batalad'.
“Amiko, estu
vi prudenta”, -
Sxaf-hund'
avertas nun: "Ghi estas evidenta, -
La best'
superas vin. Vi rauxkas pro
koler',
Sed gxi, en
ver',
La bojon en la strat' tutplene ne atentas."
“He, he! Pri tio mi kontentas”, -
Respondas
Mopso kun fier':
”Ja sen batigx' efekta
Famigxos mi je batemul' perfekta.
Do diru
hundoj kun respekto:
Plejfortas
Mopso, sen demand', -
Gxi bojas kontraux Elefant'!”
SPEGULO KAJ SIMIO
Ekvidis sin
Simio en spegul', -
Kaj Urson
petas gxi rimarki per okul':
”Jen kia eksterajx', karul'!
Vizagxo tiu estas abomeno!
Ridindas
cxiu mov', malsagxas la grimac'!
Ho, mi
pendigus min, se estus la minac',
Ke mi similu gxin ecx iom per mieno.
Sed mi
malkasxas en konfes',
Ke
grimaculojn tiujn kvin au ses
Inter simioj
mi kalkulos kun sukces'”."
”Cxu decas pri aliuj la indiko?
Prefere
ekrigardu vin, amiko!" -
Respondis
Urs' kun ironi'.
Sed vortoj de konsil' malgravis por Simi'.
VULPO KAJ VINBEROJ
Malsata
Vulpo venis al gxarden';
En gxi vinberoj rugxis sur la vito.
Ekkaptis Vulpon granda apetito.
Vinberoj en
abund' similis al ruben'.
Nur unu
manko - alte ili pendas.
Atingi ilin
estas vana tent', -
Okulo ja pretendas,
Sed malproksimas dent'.
Post unu
hor' kun malplezuro
Foriris
Vulp' dirinte en koler':
“Gxi sxajnas
bela en super',
Sed verdas,
- mankas la maturo:
Acidas certe la vinber'."
CIGNO, EZOKO KAJ KANKRO
Se inter homoj mankas la konsent;
Afer' ilia
estas nur turment'
Kaj en rezulto restas sola moko.
Jen Cigno,
Kankro kaj Ezoko
Decidis pri
la sxargx-transport'
Kaj jungis sin al cxaro en konkord'.
Tre strecxa
estis pen', sed cxar'- sur sama loko.
La sxargx'
por ili estus bagatel',
Sed Cigno
strebas al cxiel'
Por Kankro - dorsa ir', al akvo - tir' Ezoka.
Pri kulpo
kaj pravec' ne estas nun deklar',
Sed sur la sama lok' gxis nun senmovas cxar'.
tradukis
Sergeo Rubljov
estas konate, ke en Cxehxio estas jam longe (ekde la jaro 1920) eldonata en
E-o bl.gazeto Auxroro. Pli ol dek jarojn gxi havas ecx
vodxlegitan vversion. Gxin vocxlegas kaj je KD-disko
registras Ivana kaj Tadeo Karasx.
Antaux
nelonge ekestis cxe la Blindulsekcio de CxEA la
ideo, ke elektitaj literaturajxoj aperintaj antauxe en la gazeto, estu iom
prilaboritaj kaj ofertotaj al interesigxantoj el vicoj de blindaj ecx ne
blindaj E-istoj.
Rezulte de tiu koncepto jam estis prilaboritaj kelkaj voxlegitaj
literaturaj kolektoj (rakontoj).
Nun mi kun konsento de la redakcio de Auxroro al vi ilin ofertas.
Jen la nomoj
de la kolektoj de rakontoj kaj koncernaj retadresoj por
elsxuti ilin:
Karel Cxapek
- kelkaj rakontoj el unua kaj dua posxo
https://dl.dropboxusercontent.com/u/8012131/Karel%20Cxapek_Rakontoj.zip
Ilin legas
geedzoj Karasx, sed ecx aliaj vocxlegantoj.
* Malnovaj
mitoj cxehxaj
https://dl.dropboxusercontent.com/u/8012131/Malnovaj%20mitoj%20cxehxaj.zip
* Jaroslav
Hasxek: Bona soldato Sxvejk
https://dl.dropboxusercontent.com/u/8012131/Bona%20soldato%20Sxvejk.zip
* Du cinaj
rakontoj
https://dl.dropboxusercontent.com/u/8012131/Cxinaj%20rakontoj.zip
Agrablan auxkultadon!
Bonvolu skribi al ni, cxu elsxutado trapasas
senprobleme kaj cxu la rakontoj placxas al vi. .
Jan Priborsky