Esperanta ligilo
n-ro 10, decembro 2016
Enhavtabelo
83-a Internacia
Kongreso de Blindaj Esperantistoj (IKBE83) Tria komuniko
Pri brajlaj vortaroj (dauxrigo)
Literaturo. Christina Kozlovska. Floro
(fino).
Stenografia pagxo (nur en brajla versio)
Enigmoj kaj problemoj (nur en brajla versio)
83-a Internacia Kongreso de Blindaj Esperantistoj (IKBE83)
(Tria komuniko)
Datoj kaj
loko: 08-15.07.2017; Sokobanja, Serbio.
KongresTemo: "Rolo de sxatokupoj en la vivo de
nevidantoj".
1. Logxado. Ni
logxos, mangxos kaj konferencos samloke, en simpla, sed komforta 3-stela
"Hotel Moravica":
Rudnicxka 4, Sokobanja.
2. La
partoprenkotizoj estas jenaj: A-landoj: 244,00 euxroj,
B-landoj: 199,00 euxroj (por logxado en dulita cxambro). Por la logxado en
3-lita cxambro (se troveblos du aliaj personoj) estas rabato de 14 euxroj, dum
por la logxado en unulita cxambro estas krompago de 49,00
euxroj. Infanoj gxis dek jaroj, kiuj ne profitos memstaran liton, pagos 85,00 euxrojn.
La indikitaj
partoprenkotizoj inkluzivas ankaux: - sep plenajn
pensionojn (cxiujn tri mangxojn tage; komenco per vespermangxo la 8-an de
julio, fino per tagmangxo la 15-an de julio);
- unu duontagan ekskurson en
Sokobanja (urbo kaj naturo, promene);
- unu tuttagan ekskurson en
Nisx (auxtobuse kaj promene);
- kongresan kotizon:
partoprenon en la kongresa programo, kongresajn dokumentojn, organizajn
elspezojn kaj kostojn.
SENPAGE disponeblos: - atendado kaj auxtobusa
transporto de Nisx al Sokobanja, minimume dufoje, dum alventago kaj de
Sokobanja al Nisx, minimume unufoje, dum forirtago (la horaro estos farita laux
indikoj de la bezonoj de alvenontoj/forirontoj);
- bonveniga trinkajxo en
Sokobanja.
3. Limdato por aligxoj kaj pagoj de la kotizo
estas la 1-a de majo 2017. Post tiu dato ni ne povas garantii
la lokojn kaj prezojn. La administra krompago por la mendoj post tiu dato estus
36,00 euxroj. Se iuj cirkonstancoj malebligus vian partoprenon
en la IKBE, kaj
pri tio vi avertos la organizantojn antaux la 5-a de junio 2017, oni redonos
vian monon (kompreneble, sen faritaj bankelspezoj).
4.
Pagmanieroj. La kongreskotizon oni povas gxiri pere de banko al:
- konto de "ORBIS PICTUS di Visnja Brankovic"
cxe
Unicredit Banca, Trieste, Italio: 000005590557
IBAN: IT 96 J
02008 02200 000005590557
BIC SWIFT: UNCRITM1880
Agentejo/Agenzia TRIESTE BORSA (00880)
- eblas pagi ankau al UEA -
konto de Orbis Pictus: orpi-o
- Partoprenontoj el landoj kun
transpagaj problemoj Povos finpagi surloke (interkonsente kun la organizantoj).
Pri la
monsendo bv. informi s-inon
Visxnja Brankovicx rete aux SMS-e.
Sxin aparte kontaktu (rekte aux pere de
LIBE-konsilantino Nedeljka Lojxajicx el Beogrado) ankaux partoprenantoj el
Serbio, rilate la kondicxojn, kotizojn kaj pagmanierojn por la logxantoj de la
kongreslando.
5. ALIGXILO.
1/
antauxnomo kaj familia nomo;
2/
vidhandikapito aux akompananto;
3/
naskigxdato;
4/
Posxta adreso;
5/
telefonnumero, retadreso kaj skajpo;
6/
mi pagis per banko ... euxrojn;
7/ Mia samcxambrano ...
8/ A. mi partoprenos duontagan ekskurson: jes/ne;
B. mi partoprenos tuttagan ekskurson:
jes/ne;
9/
Mi jene kontribuos en la programon de la IKBE: ...
10/
Mi bezonas oficialan invitilon.
11/
Mi planas alveni (indiku veturmanierojn, alven/forirtempojn, kunvojagxantojn, laux
via momenta scio).
La aligxilojn bv. sendi al s-ano Anatolij Masenko:
Gerojev-Medikov 15-1, RU-357739 Kislovodsk (Rusio);
R.P.: masenkoai@yandex.ru .
Elkoran
bonvenigon al vi de la teknika organizanto s-ino
Visxnja Brankovicx: orbispictus@iol.it aux
visnja.brankovic@os.t-com.hr
posxtelefonoj: + 385 / 99 50 11 912 (kroata) kaj +39 / 327 98 300 86 (itala), www.ipernity.com/home/orbis .
Anatolij Masenko (nome de LIBE-estraro).
Karaj
legantoj! En 2017 finigxas la dejxorperiodo de LIBE-estraro. Do, ni devas elekti indajn kandidatojn, kiuj dauxrigos laboron
por LIBE, por realigi gxiajn celojn kaj disvastigi nian komunan lingvon. Jen
biografietoj de la kandidatoj. Konatigxu kun ili kaj,
ricevonte la balotilojn, bv. Active vocxdoni.
Dimo
Dimov (Bulgario).
Mi naskigxis
en 1953 j. Mi lernis esperanton en 1974. Al la e-movado mi aligxis en 1976 j.
En la jaro 1980 mi estis iniciatinto de la fondo de blindul-esperantista
societo "Espero" en Varna. En 1990-1992 mi estis prezidanto de la
sekcio de blindaj e-istoj en Bulgario. Ekde 2005-a gxis 2014-a j. mi estis
estrarano de ANEB. En 2014 oni elektis min prezidanto de la asocio. En 1982 mi
finis altan instruitecon kiel foresta studento en universitato
"Kiril kaj Metodij" en Veliko Tarnovo. En la periodo 1971-2010 mi
laboris en porblindula entrepreno en Varna.
Natalia Kasimova
Mi naskigxis
1955 en Rusio, en malgranda urbo apud Samara (tiam Kujbisxev). 1974 mi finis la blindullernejon en Kujbisxev kaj iris al Tagxikio,
kie mi studis en pedagogia universitato en la fakultato de fremdaj lingvoj kaj
farigxis instruistino pri la germana lingvo. Mi laboris en la blindullernejo 25
jarojn kiel instruistino pri
la Germana, kantado kaj Esperanto. Post la disfalo de Sovetunio
kaj kruela interetna milito en Tagxikio mi translogxigxis en Germanion. Mi
laboris en Frankfurto en "Dialogmuzeo en mallumo", gvidante grupojn
de vizitantoj kaj klopodante prezenti al ili "la
mondon de blinduloj". Krom tio mi instruis la germanan lingvon kaj brajlan
skribon al homoj, kiuj venis en Germanion el eksterlando. En la jaro 2001 mi
finis la studadon pri esperanto-instruado kaj ricevis diplomon kiel instruisto de Cxe-metodo. En la estraro de LIBE mi estas
vicprezidanto, respondante i.a. pri instruado. Mi gvidis lingvajn kursojn en
kelkaj landoj (Auxstrio, Moldavio k.a.). Dum kongresoj de blindaj esperantistoj
mi ofte gvidas E-kursojn.
Nedeljka Lojxajicx (Serbio).
Mi subite
blindigxis estinte 13-jara kaj esperantistigxis en Blindullernejo en Zemun en
la jaro 1972-a. Mi farigxis diplomita psikologino en la Beograda Filosofia
fakultato kaj magistrino pri tiflopedagogio en Fakultato pri speciala edukado
kaj rekapabligo en la Beograda universitato. Nun mi laboras kiel
bibliotekistino en Nacia biblioteko de Serbio en departamento por blindaj kaj
malfortevidantaj legantoj.
Ekde la
esperantistigxo, mi aktive partoprenas E-movadon kaj dum jardekoj mi estas
LIBE-estraranino. Mi verkas poezion, amatore aktoras, kantas kaj okupigxas pri
sporto.
Jan
Priborsky (Cxehxio).
Luzicka 14 CZ 779 00 Olomouc Cxhexio
Naskigxdato -
la 3-an de februaro 1947 Ekde infanagxo mi estis
viddifektita, kaj post la akcidento en 15-a jaragxo mi blindigxis tute. Mi
vizitadis bazan kaj mezan specialan lernejon kaj post la ties finigxo mi dum du
jaroj laboris en la remburista uzino en mia naskigxurbo Sxternberk. Bedauxrinde
mi malsanigxis je akuta konjunktivito pro polvo en uzino. Mi poste frekventis
telefonistan kurson kaj tuj eklaboris en cxi tiu
profesio en la urbo Olomouc.
Ekde juneco mi
estis aktiva en la Loka blindulorganizajxo poste ecx je tutsxtata nivelo.
De la jaro
1991 mi helpis fondi la regionan centron por malfrublindigxintoj, farigxis gxia
estro kaj en la jaro 2001 mi farigxis direktoro de la porblindula regiona
centro nomata TyfloCentrum. En cxi tiu funkcio mi
laboris gxis la jaro 2013, kiam mi farigxis pensiulo. Sed plu mi agas en la
blindulorganizagxo je posteno de prezidanto de la Regiona filio de la
Unuigxinta organizajxo de nevidantoj kaj malfortevidantoj. Mi eklernis e-on en
16-jaragxo laux deziro de mia patro, kiu estis fervora esperantisto de sia
infanagxo. Pli profunde mi dedicxis sin al internacia lingvo post morto de mia patro en la jaro
1971. Cxefe mi legis multajn brajlajn e-gazetojn. La unuan fojon mi partoprenis
IKBE-n en Prago en la jaro 1996. Poste en Balatonlele,
Vilno, Musxina, olomouc, Harkany kaj Nitra.
Mi estas prezidanto de la Blindulsekcio cxe la Cxehxa
e-asocio ekde la jaro 1999, transpreninte tiun funkcion de la konata cxehxa
aganto en la nacia, ecx internacia bll.e-ista movado.
Tadeo
Karasx (Cxehxio).
Mi estas
preskaux 55-jaragxa malforte vidanta E-isto. Pri E-o mi interesigxas kaj
okupigxas jam dum tridek jaroj. Mi estas membro de Blindul-Sekcio de E-istoj,
kiu agas kadre de Cxehxa Esperanto-Asocio kies dumviva membro ankaux mi estas. Dum
la IKBE en Berlino mi sukcese trapasis porinstruistajn ekzamenojn kaj poste mi
gvidis kelkajn kursojn por komencantoj. Jam proksimume dum dekdu jaroj mi preparadas
sonversion de esperanta
revuo Auxroro. Lauxprofesie mi estas muzik-instruisto.
Krome, kune
kun aliaj membroj de nia Blindul-sekcio aganta cxe la Cxehxa E-Asocio mi aktive
partoprenas kaj kontribuas
en diversspecaj E-arangxoj, ekzemple IKBE-oj k.s. Mi ankaux
regule partoprenas skype-konferencojn de LIBE-estraro. E-o en mia vivo havas
gravan rolon. Pere de gxi mi konatigxas kun multaj novaj
amikoj.
Legante E-revuojn mi multe sciigxas pri la vivo en
unuopaj landoj kaj ekkonas la literaturon kaj kulturon de cxi tiuj landoj ktp.
Jiri
Jelinek - vivpriskribo
Mi naskigxis
en la jaro 1951. Bazan lernejon por malfortevidantoj kaj poste por blinduloj mi
frekventis en Prago. Tie mi unuan fojon auxdis pri Esperanto, cxar antauxe en
la lernejo instruis tiun lingvon Vuk Echtner. Tamen dum miaj lernejaj jaroj oni
jam ne instruis Esperanton.
Post baza
lernejo sekvis studado de orgenludo kaj gitarludo en konservatorio por
viddifektitoj en Prago. Ekde la jaro 1975 gxis mia pensiigxo mi laboris kiel muzikinstruisto en Baza artlernejo.
E-on mi kune kun mia edzino Milena lernis auxtodidakte komence de la okdekaj
jaroj. Ni partoprenis plurajn kongresojn, sed ne tro regule. Nun mi redaktas la
gazeton Auxroro kaj kunlaboras kun la redaktorino de
Esperanta ligilo.
Pier
Luigi Da Costa (Italujo).
Naskite en 1941 kaj blindigxinte en sia sepa vivjaro, li
diplomigxis en instruista lernejo. E-on li lernis komence de la sesdekaj jaroj;
longe apartenis al la estraroj de Iabe kaj Libe. Lia cxefa celo en Esperantujo
estas disponigi al blindaj esperantistoj la rimedojn por aliri al la esperanta
kulturo.
Vjacxeslav Suslov (Rusio).
Mi naskigxis
la 28-an de novembro 1959 en Kazahxio. Dum 1966-1977 mi
lernis en la blindullernejo de la rusia urbo Kujbysxev (nun Samara).
Post la
studado en la muzika kolegio (urbo Kursk) mi diplomigxis kiel
instruisto pri bajano kaj gvidanto de amatoraj artkolektivoj. Sekvis profesia
laboro diversloka, kaj Ekde 2009 mi laboras kiel
bajanakompananto en la muziklernejo de Samara.
Mi e-istigxis
en 1987. En 1994 mi partoprenis la 60-an IKBE, okazintan en Kislovodsk. Poste
mi partoprenis kelkajn E-jxamboreojn de Rusio. En majo 2009 mi komencis gvidi
E-kurson en la vocxbabilejo LIB-Town VC kaj gxis nun dauxrigas tion kune kun aliaj blindaj spertaj E-istoj.
Dragan
Sxtokovicx (Kroatio).
Mi naskigxis
en la jaro 1960. Post vizito de baza lernejo, kie mi lernis ankaux E-on, mi
estis edukita kiel telefonisto. Mi laboris 35 jarojn.
Mi havas edzinon kaj filinon. Ekde 30 jaroj mi estas membro de KUNE (Kroata Unuigxo
de nevidantaj Esperantistoj), estante nun ties sekretario. Kelkfoje mi
partoprenis en IKBE-J kaj estis inter la organizantoj de IKBE, okazinta en Kraljevica kaj
Premantura. Lastajn 12 jarojn mi estis estrarano de LIBE.
Olena
Posxivana (Ukrainio).
Naskigxis en 1964, Esperantistigxis en 1980.
Tiflopedagogo, instruistino de fremdaj lingvoj, redaktoro de "Esperanta
ligilo". Pli frue redaktis la revuojn "Viburno" kaj
"SER". Interesigxas pri lingvoj, literaturo, vojagxoj.
Divorcita, havas filinon.
Pri brajlaj vortaroj (dauxrigo)
1. Krucigrama sxlosilo, sveda, uzebla kiel sinonima vortaro; jaro ne indikita (1982); 5 volumoj.
Gxi konsistas el du partoj. La unua estas alfabeta listo de vortoj kun referencoj al numeroj, kaj la dua estas lauxnumera
listo. Sub cxiu numero trovigxas vortoj kun signifo
parenca. Mi konservas gxin preskaux nur manke de bona sveda vortaro.
2. Hispana-_sveda vortaro; 1969-70 (1973); 16 volumoj spirale binditaj, termoforme kopiita sur unu
flanko de plastaj folioj. Gxi estas mia sola vortaro inter skandinava lingvo
kaj la hispana, kaj tial mi konservas gxin.
Kolego mia diris, ke kvankam la vortaro estas
malgranda, la auxtoro sukcesis enigi en gxin surprize multajn aferojn.
3. _Hispana-Esperanta vortaro; 1966 (1968); 8 volumoj. Relative ampleksa, sed mi ne konsentas pri cxiuj
tradukoj.
4. Esperanta-_hispana vortaro; 1959 (1966); 3 volumoj. Gxi enhavas kunmetajxojn kaj derivajxojn.
Fundamentaj vortoj estas markitaj per unu asterisko, vortoj el la Oficialaj
aldonoj per du asteriskoj, aliaj vortoj aperantaj en Plena Vortaro per tri
asteriskoj, kaj vortoj ne aperantaj en Plena Vortaro ne estas markitaj.
5. Latina-_hispana vortaro; 1960 (1962); 14 volumoj.
Gxia celgrupo estas lernejanoj, kaj versxajne gxi enhavas nur vortojn el la
studprogramo. Cxar gxi estas la sola el-latina vortaro, kiun mi posedas, mi
konservos gxin.
6. Germana-Esperanta vortaro; 1954 (1965); 4 volumoj. Gxin mi ricevis, respondante al anonco de Harald
Rader, ALBE. Ofte mi trovas en gxi trafajn Esperantajn tradukojn de esprimoj,
kiujn mi vane sercxas en aliaj al-Esperantaj vortaroj.
7. Esperanta-_germana vortaro; 1967 (1969); 4 volumoj. Gxin donacis al mi la vidanta Esperantisto Detlev
Blanke, kiu gardis gxin en subtegmentejo kiel rezulton
de sia agado en la Esperanto-movado de Germana Demokratia Respubliko. La nomo
de la auxtoro, Erich-Dieter Krause, per si mem atestas pri la kvalito, kvankam
la _amplekso_ de cxi tiu vortaro ne povas rivali kun tiu
de la vortarego, kiun Krause poste verkis.
8. Rusa-_germana posxvortaro; 1929? (1954, reeld.
1965); 12 volumoj. La sxerca komento estas: necesas
grandaj posxoj. Kiam mi diris al profesoro pri la rusa lingvo, ke cxi tiu estas la plej bona el-rusa vortaro, kiun mi trovis en
brajlo, li komentis: "Gxi estas bona, kvankam malnovigxinta koncerne
akcentadon". Pro la agxo gxi certe estas malnovigxinta ankaux koncerne
vortprovizon; sed pli bonan el-rusan vortaron mi ne havas, do mi
gxin
konservas.
9. Franca-Esperanta vortaro; 1932 (ne indikita); 2 volumoj. Donaco de Fabrice Morandeau. Konciza kaj facile
manipulebla. Se mi sercxas subtilajxojn, mi eble ne trovas respondon, sed plej
ofte suficxas konsultado en cxi tiu vortaro, kaj mi ne
bezonas elbretigi volumegon de la franca-germana vortaro (n-ro 19).
10. Esperanta-_franca "fundamenta leksiko";
1957 (ne indikita); 3 volumoj. Donaco de Fabrice
Morandeau. Gxi enhavas cxiujn radikojn aperantajn en Plena Vortaro, kaj
Fundamentaj kaj oficialaj vortoj estas markitaj per majusklosigno (punktoj 46).
Cxar gxi ne enhavas kunmetajxojn kaj derivajxojn, oni vane sercxas ekz. la francan tradukon de "malbela".
11. _Rusa-Esperanta vortaro (nur brajle?); (1926); 1 volumo. Gxi estas presita en la presejo de Harald Thilander,
kaj dum vizito al tiu presejo Varma Thilander donacis gxin al mi. Gxi estas tre
konciza, kaj gxi havas unu kuriozan mankon: forfalis cxiuj kapvortoj
komencigxantaj per la cirila litero "jatj", forigita el la rusa
alfabeto post la revolucio kaj anstatauxigita per "(j)e". Mi
konservas gxin pro gxia historia signifo, sed pretas fordoni gxin.
12. Esperanta-_rusa vortaro; 1982 (1983); 10 volumoj.
Donaco de Anatolij Masenko. Gxi enhavas kunmetajxojn kaj derivajxojn, kaj
Fundamentaj kaj oficialaj vortoj estas markitaj per asterisko. La agxon de la
vortaro oni rimarkas precipe, se oni trafoliumas la liston de geografiaj nomoj:
tie enestas cxiuj "Sovetaj Socialismaj Respublikoj". La amplekson de
la vortaro mi konstatas, kiam mi solvas krucigramojn aux aliajn enigmojn kaj problemojn.
Se en la solvo formigxas vorto, kiun mi ne konas kaj tial volas kontroli, kaj
se la vorton mi trovas en neniu alia vortaro - ecx ne en PIV -, tiam mi trovas
gxin en la Esperanta-rusa vortaro de Evgenij Bokarev!
13. Angla-_rusa vortaro; 1970 (1981); 29 volumoj.
Donaco de Jurij Peljusxenko. Gxi tre bone instruas ruslingvanojn pri la angla:
pri neregulaj verboj, pri idiotismoj, pri prononco ktp. Sed pri la rusa gxi ne
multe
instruas. Ekzemple, por lerni rusan verbon oni fakte devas lerni du "parajn"
verbojn: unu neperfektivan kaj unu perfektivan. Ofte la membroj de la paro
estas similaj: la perfektiva membro povas formigxi per aldono de prefikso; sed
oni ne scias, kiun prefikson aldoni al kiu verbo. En cxi tiu
vortaro oni sekvas la tradicion (troveblan ankaux en la Universala Vortaro de
la Fundamento de Esperanto) traduki verbon nur per la neperfektiva membro de la
rusa verboparo. Pri la listo de geografiaj nomoj validas la sama
komento, kiun mi faris sub Esperanta-rusa vortaro (n-ro 24).
14. _Finna-Esperanta-_finna posxvortaro; 1982 (2011);
18 kajeroj. Unue oni sendis al mi la vortaron elektronike, sed mi petis paperan
eldonon, en kiu mi pli facile orientigxas. Estas moderna dudirekta vortaro, kiu enhavas kunmetajxojn kaj
derivajxojn. Fine estas iom longa plurparta rakonto pri "Amikeco en
Esperantujo", teksto, kiu pli hejmas en lernolibro ol en vortaro.
Krome mi antauxe posedis la jenajn vortarojn, kiujn mi
aux forjxetis aux fordonis, kaj pri kiuj mi sekve ne povas indiki eldonjarojn:
27. Moderna vortaro de la hispana lingvo; 15 volumoj.
Donaco de la brajla biblioteko de ONCE (la hispana blindul-organizajxo),
Madrido, kiu havis plurajn ekzemplerojn de gxi. Kvankam gxi estas nur meze
ampleksa, kaj eldonita de "Reader's Digest" (tamen ne en Usono, sed
en Meksiko), gxi tre utilis al mi dum la studado de la hispana lingvo kaj la
posta laboro kiel lekciisto pri gxi. Poste mi ricevis
"CD-ROM"on (kompaktan diskon kun nur-lega
memoro) enhavantan la grandan, duvoluman hispanan vortaregon, kiu iel estas
komparebla kun PIV, kaj en kiu mi povas foliumi. Iom post iom mi ankaux ekhavis
ret-aliron al diversaj eldonoj de la vortaro de la Hispana Regxa Akademio. Do,
kiam mi emeritigxis kaj devis malplenigi mian oficejon, mi decidis forjxeti la
"modernan vortaron". Pacon al gxia memoro!
28. Sveda ortografia vortaro (por lernejanoj); 3 volumegoj. "Heredajxo" de la vortarema
Esperantisto, kiu donacis al mi la portugalan vortaron (n-ro 11). Gxi estas
preskaux elementa, kaj gxi prezentas altstilan variajxon de la sveda lingvo,
kiu hodiaux sxajnas solena, arhxaika kaj ecx ridinda. Mi forjxetis gxin.
29. _Finna-sveda vortaro; 3
volumegoj. Gxia celgrupo estas finnaj lernejanoj lernantaj la svedan lingvon.
Gxi aperis platskribe en la 1930aj jaroj kaj poste presigxis brajle en la
presejo de Thilander. Gxia vortprovizo estas antauxmilita, la svedaj tradukoj
sxajnas same solenaj kiel la materialo de la sveda
vortaro (n-ro 28), kaj la gramatikaj indikoj inkluzivas formojn ne plu uzatajn.
La vortaro tamen utilis al mi por trovi la signifon de finnaj vortoj, sed post
akiro de la finna-Esperanta-finna vortaro (n-ro 26) mi ne plu bezonas gxin.
Alia gxenajxo de tiu vortaro estas, ke, sendube por
sxpari spacon, la distanco inter la brajlaj signoj estas pli malgranda ol
normale en okcidento (eble japanoj komforte legus la vortaron). Cxi-somere mi eksciis,
ke Asta Torpo el Finnlando kolektas vortarojn, kaj mi sendis gxin al sxi. (Mi
volis informi sxin pri tio per retmesagxo, sed la ret-adreso, kiun mi trovis
sur la retpagxoj de LIBE, montrigxis erara.)
30. Angla-_rusa vortaro; (1965); 10 volumoj. Gxi havas
la samajn karakterizajxojn kiel la 29-voluma
angla-rusa vortaro (n-ro 25), sed estas malpli ampleksa. Mi donacis gxin al
respondinto de anonco en EL. Cxu finigxas la epoko de brajlaj vortaroj? Kiam mi
lernis la francan lingvon en la gimnazio, mi uzis francan-svedan vortaron, laux
mia memoro 7-voluman, kiu staris en la biblioteko de la blindullernejo. Multegajn
jarojn poste mi turnis min al la koncerna sveda instanco, demandante, cxu tiu (aux alia) vortaro plu estas acxetebla. La respondo
estis, ke oni ne plu produktas brajlajn vortarojn, cxar ili
estas tre volumenaj, kaj cxar nun oni pli oportune povas konsulti vortarojn elektronike.
Tio sendube estas vera. En
cxi tiu artikolo mi plurfoje menciis elektronike konsulteblajn
vortarojn. Bedauxrinde, tamen, ne cxiuj estas same facile manipuleblaj de
vidhandikapitoj. La sercx-funkcio, la tekst-arangxo, vidaj simboloj kaj aliaj
faktoroj povas igi elektronikajn vortarojn neuzeblaj por ni.
Mi iam havigis al mi kompaktdiskon kun hispana vortaro
pli moderna ol tiu, kiun mi menciis sub n-ro 27. La instrukcia kajero kun klarigoj pri la multaj ebloj, kiun prezentas tiu
elektronika vortaro, donis al mi multan esperon. Mi metis la kompaktdiskon en
la komputilon kaj volis ekuzi la vortaron - sed mia "brajla ekraneto"
estis malplena, kaj mia vocxsintezilo estis muta! Mi demandis fakulojn pri
komputila ekipajxo por blinduloj, cxu mi iel povas aliri tiun vortaron, sed oni
respondis nee. Mi ne memoras la kialon, sed sxajnas, ke temas pri "Java
Script" aux io simila. Tamen ni
nun povas gxui en elektronika formo vortarojn, pri kiuj ni antauxe ne povis ecx
revi, ke ili iam aperos brajle surpapere. Kiom mi enviadis al la vidantoj, kiuj
povas dibocxe trafoliumi grandajn vortarojn, akirante scion blokitan al ni! Unu el tiuj vortaregoj estas Plena Ilustrita Vortaro (PIV),
kiu nun estas alirebla al ni danke al la ne tro alte
taksebla laborego de Pier Luigi Da Costa. Antauxe mi devis peti helpon de
vidanto por fari ecx plej etan konsulton en PIV. Nun mi povas sendepende uzi
gxin, kaj gxi farigxis unu el miaj plej utilaj laboriloj en mia Esperanta
okupo, i.a. en la Akademio.
En la Akademio ni ofte
ricevas demandojn pri tio, kiel traduki tiun aux alian anglan vorton aux
esprimon. Brajlajn vortarojn inter Esperanto kaj la angla mi neniam havis, kaj
mi ecx ne sukcesis eltrovi, cxu tiaj vortaroj entute
estas acxeteblaj. Kiam aperis nova eldono de dudirekta angla-Esperanta vortaro,
mi supozis, ke iu versio de tiu vortaro ekzistas en komputila
formo: hodiaux oni ja ne skribas librajn manuskriptojn per krajono nek per
skribmasxino, sed per komputilo. Mi do demandis la auxtoron de la koncerna
vortaro pri la afero, kaj li respondis, ke versxajne
la eldonejo posedas komputile legeblan version. Mi demandis la eldonejon, kaj propones
acxeti tiun version por la sama prezo, por kiu la
papera libro estas vendata. Mi ankaux promesis ne misuzi la version, t.e. ne
distribui gxin al aliaj. La eldonejo konsentis, kaj sekve mi nun havas aliron
al moderna Esperanta-angla-Esperanta vortaro.
Mi do bonvenigas la elektronikajn vortarojn. Ili havas
la grandajn avantagxojn, ke ili okupas tre malmulte da
spaco, kaj ke ili estas rapidege konsulteblaj. Ili estas komforte legeblaj
brajle; per vocxsintezilo estas iom pli malfacile legi
dulingvajn vortarojn, sed estas tute penseble, ke la sintezilo auxtomate sxaltu
de unu lingvo al alia, se la enkomputila teksto havas lingvokodojn. Tamen
ankoraux ekzistas kialoj por ne cxesigi produktadon de surpapera brajlo.
Unue, ne cxiuj blinduloj uzas komputilon, kaj multaj
blinduloj ne havas la eblon uzi komputilon, ecx se ili
volus. Krome, ne cxie eblas konektigxi al la reto. Brajlo malfermis al la
blinduloj la vojon al aktiva partopreno en la socia kaj kultura vivo. Ni ne
fermu tiun vojon al la ne-privilegiitaj blinduloj, kiuj ne disponas pri
komputilo!
Due, ecx por ni, kiuj uzas
komputilon, papero fojfoje estas pli oportuna ol komputilo. Komputilo havas
multajn erojn, kaj cxiu el ili povas panei, sen ke
estas facile konstati, _kiu_ ero paneis. Ankaux papero kaj fingroj povas "panei",
papero per malsekigxo aux eluzigxo de la punktoj, kaj fingroj per kontuzo. Sed
por legi paperajxon almenaux ne necesas funkcianta elektro! Mi donas trian
kialon, pri kiu oni ne multe atentas. Cxe modernaj komputiloj vidantoj samtempe
povas vidi plurajn "fenestrojn". Ili povas havi la legatan tekston en
unu fenestro de la ekrano, kaj la vortaron en alia, kaj ili
ne bezonas forlasi la tekstan fenestron por konsulti la vortaron. Teorie tiel estas
ankaux cxe komputilo manipulata de blindulo. Sed blindulo ne havas samtempan aliron al la teksto kaj la
vortaro. Se li legas enkomputilan tekston kaj bezonas konsulti enkomputilan
vortaron, li devas forlasi la tekstan fenestron, kaj ne havas la tekston
"sub la fingroj", kiam li konsultas la vortaron. Por _mi_ estas pli
oportune - eble pro kutimo - havi la vortaron ekster la komputilo, por ne
bezoni forlasi la tekston.
En la lernejo oni instruis alni, ke skribante eseon (ni nomis gxin "stil-ekzerco"), ni komence
enkonduku la leganton en la temon, kaj fine elkonduku la leganton el la temo.
Mi nun venis al tiu fina punkto, en kiu mi mencias
alian okazon, en kiu eksterkomputila surpapera konsultlibro estus oportuna.
Ni ofte uzas aparatojn, kies instrukcian manlibron ni povas legi nur per la aparato mem. Se io
misfunkcias kaj oni bezonas konsulti la manlibron, ni ne povas, cxar
misfunkcias gxuste la aparato, kiun ni bezonas por legi, kiel solvi la
problemon! Mi havas konkretan ekzemplon. Blinda kolego mia partoprenis
sxakturniron, notante la movojn per elektronika brajla notilo.
Tiu notilo havas multajn funkciojn, i.a. alarmon.
Subite eksonis la alarmo, gxenante la ludantojn de la turniro. Mia kolego volis
haltigi la alarmon, sed ne memoris, kiel fari tion.
Tion li devis esplori en la instrukcioj, sed ili
trovigxis nur en la notilo mem. Fine li elsxaltis la notilon – kaj perdis la
notojn de sia sxakpartio! Al vidantoj oni cxiam liveras paperan manlibron kune kun la aparato.
Fine mi ne forgesu miajn kontakt-informojn! Se vi deziras iun el la vortaroj, kiujn mi pretas donaci, aux
se vi havas ideon pri ilia dezirinda sorto, bv. turni
vin al:
Otto Prytz,
Hovseterveien 42B,
NO-0768 Oslo (Norvegio).
r.p. pilotto@online.no
hejma telefono +47-22555038,
posxtelefono +47-91161765,
Floro (fino).
***
Printempo jam
delonge memorigis pri si, sed ne per verdaj folioj ekster la fenestro, ne per
odoro de floroj, ne per kantado de birdoj. Ne, en sxia urbo kiel
la unuaj pri la printempo komencis paroli muroj. Post kelkaj pluvegoj printempo
sxtelpenetris la vestoreparejon per grizaj malpuraj sximomakuloj, kaj tiu printempo odoris tute ne romantike kaj ne favoris al
disvastigxo de fluidoj sur reprezentantojn de la malsama sekso. Do, Nina plu
sidis cxe la fenestro sole, plene profundigxinte en sian
laboron. Se antauxe iu el viroj havis okazon viziti
por nelonge ilian atelieron, ili turnis sian atenton al Nina ne pli ol al
malricxa meblaro. Malnova segxo, sur kiu ili kutime
sidigxis, vekis cxe ili pli da intereso. Sed tio tute ne koncernis Nina-n, kaj
gxenerale malmulto koncernis sxin en
tiu
cxambro. Sxiaj oreloj foje kaptis iajn strangajn aux lauxtajn sonojn, venantajn
de la strato tra la putraj
fenestroj, sed mense sxi delonge estis hejme. Nina pense revenis hejmen tuj, kiam
sxi venis al sia laborloko. Nun sxia hejmo estis ja ne
nur malgranda unucxambra logxejo, nun vivis en cxi logxejo iu, kiu atendis
sxin. Kaj tiu estis Floro. La virino ne rimarkis, kiel cxio okazis. Kiel okazis, ke tiu
estajxo eksignifis por sxi pli ol gxi devus. Nina rimarkis, ke sxi gxojas pri
gxia cxeesto pli ol pri cxeesto de ajna persono en sxia vivo. Kaj tio tute ne
timigis la virinon. Male, nun malmulto sxin timigis. Sxi sentis trankvilon
cxiumatene, kiam sxi vekigxis kaj vidis apud si Floron. Kaj ankoraux sxi sentis
trankvilon, kiam sxi nokte ekdormis kaj auxdis, kiel
sur sxian rufan hararon, disjxetitan surkusene, kusxigxis same rufa Floro kaj,
versxajne, kunfandigxis kun gxi. Nina ecx provis imagi, kiel
amuze tio povus aspekti. Kaj ankoraux Nina sciis, ke apenau sxi venas de la
strato en la pordon, Floro saltas de la sofo aux segxo, kuras al la enirpordo
de ilia logxejo en la kvina etagxo kaj jam nenien de gxi deiras, gxis kiam gxi finfine
renkontos sxin, Nina.
Kaj Nina vere
vidis la katinon cxiufoje, kiam sxi malfermis la pordon. Sxi jxetis siajn sakojn
kaj antaux cxio prenis Floron en siajn brakojn. Kaj tiel estis cxiutage, dum
multaj tagoj, multaj monatoj. Nina ne maltrankviligxis, ke jam tiel longe sxi
estas infane alligita al la animalo, ke en sxia vivo neniun plu sercxas, nek
bezonas. Sxi simple ne unufoje pensis, ke homoj ne povas esti tiaj, kiel animaloj - simple ami, sendepende de io.
Nun printempe
la malsana genuo cxiam pli tedis Nina-n, gxi doloris tordate tiel kvazaux post
lavado oni tordelpremas malsekajn vestajxojn. Foje tiu
teda doloro forprenis cxiujn fortojn. Sxi povis fari nenion, nur sidis kaj
frotis sian genuon per diversaj ungventoj, kiuj
kvankam helpis, sed ne por longe. La tutan tempon Nina pacience atendis, ke Floro
iam aliros kaj tamen kusxigxos sur la malsanan lokon kaj tiam sxi ne plu devos
fari tiujn sensencajn procedurojn kun medikamentoj.
Sed Floro, kio estis suficxe strange, neniam faris tion. Iam (Nina jam ne
memoris kiam kaj kie) sxi auxdis, ke katoj sentas, kiam al homo estas vere
malbone, kaj nur tiam helpas. Nina pensis, ke jen nun estas tiu
momento, gxuste nun al sxi estas tre dolore kaj gxuste nun sxi kiel neniam bezonas
helpon.
Sed helpo ne venis de ie, do al Nina nenio plu restis ol simple plu atendi. Kaj sxi atendis.
- Nina, vi ja estas
strangulino - diris Maria, kolegino de Nina, kiun ial incitis tia, laux sxia
opinio, malsaneca alligiteco al la animalo. - Vi devas
krei familion, ekhavi infanojn. Finfine, vi bezonas
homon, sed ne katinon.
- Sed mi ofte ne komprenas homojn - naive respondis
Nina. - Sed katinoj...
Ili estas multe pli simplaj, ili...
- Sed vi estas ja homo, Nina,
vi estas virino, kaj por virino estas ecx pli grave, nekredeble grave ne esti
sola. Cxar esti sola dum maljuneco estas neelteneble, kaj maljuneco ne estas
tiel malproksima.
- Sed mi ja ne estas sola,
Maria, kaj maljuneco, mi opinias, ne estas tiel timinda.
Maria ne sciis, kion sxi povas respondi al Nina al
sxiaj lastaj vortoj, do, lasinte sxin agi laux sxia bontrovo, sxi reekokupis
sin pri sia laboro.
Kaj Nina vere ne tre timis maljunecon, kaj eble tute
ne timis. Ja kial homoj timas maljunecon? Antaux cxio ili timas sxangxojn. Ili timas, ke post gxia alveno io sxangigxos definitive. Sed la vivo de Nina estis cxiam
egalritma kaj monotona, gxi fluadis per homogena maso tra sia viva, tute rekta
(ne kurba, kiel estas kutime dirate en paroladoj dum
studfinaj festoj) vojo, kolorigante cxion cxiam neutralkolore. Sxiaj infanagxaj
ambicioj ne tro diferencis de la ambicioj de juneco, kaj tiuj siavice – de la
ambicioj de matura virino. Kaj samtempe sxi ne estis infaneca, naiva aux
sensprita.
Simple ekde infanagxo sxi alkutimigxis ne nutri sin
per himeraj iluzioj, ne kombini fantaziajn planojn, ne aspiri al io tre forte. Nina scipovis esti simpla en cxio. Sxi estis
simpla en rilatoj kun homoj, en rilatoj kun la vivo.
Sxi neniam postulis de gxi ion pli grandan ol gxi estis donanta al sxi
cximomente kaj samtempe volis, ke ankaux vivo
rilatu al sxi same.
Nina ne sxatis elprovi sorton, sxi ne sxatis ecx
auxskulti pri fremdaj elprovoj. Iufoje sxi pensis, ke eble tiuj homoj estas mem
kulpaj pri siaj problemoj, cxar kiam vi petas vivon
pri io pli granda, tiam gxi povas postuli de vi la samon. Do la infanagxo de
Nina transfluigxis tiel glate, tiel nerimarkeble en la junecon, ke sxi sxajnis esti
cxiam frauxlino kaj neniam knabino. Kaj poste same alvenis matureco, kaj nun
sxi sxajnis esti cxiam virino kaj
neniam frauxlino. Kaj la samon sxi atendis de maljuneco. Dirante pli gxuste, Nina
sciis, ke nenio sxangxigxos, sxi estos la sama, kaj
cxio cxirkauxe restos la sama, almenaux sur sxia teritorio, en sxia logxejo.
Nina scipovis gxoji pri la hodiauxa tago, sxi gxojis pri florantaj arboj,
varmaj matenoj, kiujn cxiam pli ofte anstatauxigis la malvarmaj, bongusta mangxajxo,
bonaj filmoj, sed pleje Nina gxojis pri cxeesto de Floro. Sxi apenaux povis
imagi la vivon
sen
gxia lanuga varma korpeto sur siaj brakoj. Kaj, kio estis plej grava - Nina mem
sentis, kiel Floro
bezonas sxin, kiom grava sxi estas por gxi.
***
Li estis
suficxe alloga, kvankam jam delonge ne juna viro. Malrapidaj, iom pigraj movoj,
facileta frapetado per fingroj sur la tablo, tutnova, gladita kostumo - cxio
atestis, ke li ne kutimis tumulti, sed kutimis, ke cxiuj tumultas cxirkaux li
kaj komplezas lin. Kaj li mem sxajne sxatis komplezi sin. Li sidis
enpensigxinte kaj krucinte la krurojn. Nina plurfoje timeme rigardis la viron
de sia sidloko. Poste sxi ne povos rememori, por kio li venis al ilia
vestoriparejo, eble por refaldi pantalonon, aux eble ne.
Sed cxi tio ne gravis, estis nur grava, ke li tamen estis tie, kaj simple
atendi sur sia segxo ne suficxis por li, do, li decidis ekparoli. Kaj li
ekparolis al Nina.
- Bona vetero estas hodiaux, gxi, laux mi, estas la
unua vere varma tago printempe. Komence Nina ne intencis respondi, cxar simple
ne komprenis, ke tiuj vortoj estis adresitaj al sxi. Sed post kelkaj sekundoj
de profunda silento sxi tamen levis siajn okulojn de
kudrado kaj cxirkauxrigardis la cxambron. Kial neniu respondas al li? -
pensis la virino, sercxante per la okuloj siajn koleginojn. Sxi tre esperis
ekvidi tie almenaux iun alian krom
sxi
mem kaj tiu sinjoro, kiu ial rigardis sxin. Kaj kiam Nina rimarkis, ke ili estas en la kudrejo solaj, sxin kaptis ia stranga
ekscitigxo. Sxi sentis, kiel sango jxetigxis en sxian
vizagxon kaj manoj eksxvitis. Sxi tiom profundigxis en siajn pensojn, ke simple
ne rimarkis, ke du kudristinoj, kiuj hodiaux laboris kun
sxi, ien eliris. Sxi tre deziris nun, ke ili revenu
baldaux.
Sed tiujn du, bedauxrinde, kvazaux la tero englutis.
Kaj kvankam la viro sidis ne apud sxi, sed cxe la najbara tablo, tamen Nina
sentis odoron de lia parfumo kaj maltrankviligxis pro tio ecx pli. Sxi simple
ne havis alian eliron.
Sxi rigardis lin, ne havante
ecx plej etan ideon, kion sxi povus respondi al li. Jes, la vetero estas bona,
la tago estas vere varma, do, kio? Nina neniam komprenis, kiel
oni povas paroli pri la vetero. Sxi ne apartenis al tiuj, kiuj parolas por ne silenti.
Ne, sxi ne estis iu homevitulino, sxi simple sxatis
paroli, kiam tio vere necesis.
Sincerdire, Nina ne sciis lerte komunikigi kun tiaj sinjoroj en belaj kostumoj, kun tiaj flegitaj, jam
grizetaj barboj. Nina gxis nun nenion respondis. Sxi jam ekpensis, ke cxio eble
iel pasos. Sed la sinjoro ne intencis lasi sxin en paco.
- Vi estas bonsxanca, ke vi
sidas cxe la fenestro, el gxi, versxajne, malfermigxas belega vidajxo sur la
straton.
La viro ridetis al Nina, sxi siavice kapjesis,
sentante, kiel flamas sxiaj vangoj.
- Cxu vi scias, sinjorino...
- li rigardis demande el sub siaj vitretoj al Nina, kaj tiam sxi jam ne
konfuzigxis.
- Nina - sxi diris per apenaux auxdebla vocxo.
- Do, sinjorino Nina, cxu vi
scias, ke nome tiu strato, jen tiu, kiu estas ekster via fenestro kaj en kiu vi
havas felicxon labori, estas unu el la plej malnovaj stratoj de nia urbo? - li sidis flanke al la tablo, sin apoginte al la dorso de
malnova segxo. Lia maldekstra mano estis en la posxo, kaj la dekstra ludis kun liniilo, kiu antaux tiu momento kusxis sur la tablo.
- Mi ne sciis - sxi kapneis, dauxrigante sian laboron.
Li sxajnas
esti iu profesoro, pensis Nina. Sxi ne sciis certe,
sed gxuste tia devis esti en sxia imago vera profesoro
aux doktoro pri sciencoj, aux iu ajn el tiuj doktaj respektataj viroj.
- Iam cxi tie trovigxis la unua postejo, la unua
teatro. Ho, se vi nur scius, kiom grava estis tiam
teatro por urbanoj! Vespere homoj kunvenis cxi tien el cxiuj partoj de la urbo,
- lia vocxo tre sonoris en tiu granda kaj duonmalplena
cxambro. Gxi ehxigxis de la nudaj muroj kaj plenigis per si la tutan spacon. La
viro svingis la liniilon kiel dirigento
bastonon, kaj nun al Nina sxajnis, ke tiu sinjoro tute ne estas profesoro, sed
plej versxajne aktoro, konata teatra aktoro. Kaj ju pli atente li rigardis
Nina-n, des pli ofte sxajnis al sxi, ke io perturbas
sxin. Sxi sencxese ordigadis sian rugxan lanugan hararon,
kiu konstante elpingligxis, tiradis malsupren la manikojn, kiuj cxiam sur cxiuj
vestoj
estis tro mallongaj por sxiaj longaj maldikaj brakoj.
- Kaj al vi, sinjorino Nina,
kiu arto placxas pleje? - liaj okuloj brilis, sed eble
al Nina nur sxajnis tiel, sed fakte brilis liaj okulvitroj?
La virino respondis la veron, ne detirante siajn
okulojn de la kudromasxino:
- Mi ne scias - Nina hontis pro sia respondo. Antauxe
sxi neniam gxenus sin pro tiaj bagateloj, sed ial nun sxi sxatus diri ion pli
sagxan.
- A-ha-hah, - la viro ekridis - vi
pravas, sinjorino Nina, ni forgesu pri arto. Diru al mi prefere ion alian?
Nu... ekzemple, kiun okupon vi sxatas hejme, en via libertempo?
Al tiu demando Nina jam konis
la respondon, sendube Floro estas sxia sxatokupo.
- Hejme mi prizorgas mian katinon.
- Ho, kiel carma tio estas..,
viro denove ridetis, al Nina ecx sxajnis, ke sxi auxdis iun maliceton en lia
vocxo. - Kaj kiel gxi nomigxas?
- Floro.
- Vi scias, iam mi faris unu esploron pri tiu temo kaj klarigis, ke virinoj de via agxo estas la plej
emaj al korinklino al animaloj.
Tio embarasis iomete Nina, sxi ecx opiniis, ke vane
ekparolis pri tiu temo.
- Mi simple amas mian Floron, kaj sxi amas min.
La viro lasis la liniilon kaj nun atente rigardis
Nina-n.
- Mia karulino, mi bedauxras seniluziigi vin, sed mi devas fari tion. La afero konsistas en tio, ke
katoj kaj animaloj gxenerale ne scipovas ami. Ili ne estas kulpaj pri tio, simple
tia estas ilia naturo.
Nina lasis sian laboron kaj
turnis sin al la viro. Kiel li povis tiel rapide trovi sxian la plej tiklan punkton?
Nina igxis malgajhumora, sxin absolute indignigis liaj lastaj vortoj. Nina
komencis defendi sin, cxar la nekonato atencis ion tre valoran por sxi.
- Kiel vi povas koni la
naturon gxuste de mia Floro? Vi ne scias, pri kio vi diras!
- Cxio estas tre simpla, cxiuj katinoj estas la samaj.
- Ne, ne estas la samaj. Se vi
vidus, kiel gxi renkontas min de laboro, kiel karese alpremigxas al mi, kiam al
mi estas malbone, vi ne dirus tiel. Mia Floro amas min, kiel
neniu alia.
***
En la
katedralo pastro insultas junan pentriston:
- Kie vi vidis angxelon en botoj?
- Pardonu,
sankta patro, sed kie vi vidis angxelon sen botoj?
***
Nova pastro venis en la vilagxon kaj decidis konatigxi
kun siaj parohxanoj.
Li frapas cxe iu pordo.
Virina vocxo:
- Cxu estas vi, angxelo mia?
- Ne, sed mi estas el la sama
firmao.
***
Unu pastro diras al la alia:
- Hodiaux mi kunigis tri parojn, sep
koroj ekgxojis!
- Kial do sep?
- Sed mi ja ne faris tion
senpage!
***
Pekulo en infero:
- Kial jam la duan jaron oni fritas min en la sama oleo?
- Silentu vi, vendisto de
fritajxoj!
***
Interparolas du amikoj.
- Mi maljunigxas...
- Kial do tiu pesimismo?
- Iam oni demandis min: "Kial vi ne edzigxas?", kaj nun oni demandas: "Kial
vi
ne edzigxis?".
***
Patro al filino:
- Kio okazis al tiu junulo,
kiu cxiam portadis al vi florojn?
- Li edzigxis al florvendistino.
***
- Kiom kostas cxambroj en via hotelo?
- En la unua etagxo - 300 euxrojn, en la dua - 200, en la tria - 100
euxrojn.
- Ne, dankon. Via hotelo ne estas suficxe alta por mi.
***
Kudristo
skrupule remezuras la sxtofon de mendinto. Tiu ne eltenas:
- Cxu vi esperas, ke ankaux por vi suficxos?
- Por mi
cxiukaze suficxos. Mi zorgas pri tio, ke ankaux por vi
restu io.
Ekde 2017 mia adreso estas:
Otto Prytz,
Hovseterveien 42B,
NO-0768 Oslo (Norvegio).
Restas sensxangxaj:
mia
ret-adreso, pilotto@online.no
mia
posxtelefona numero: +47-91161765
kaj
probable ankaux mia hejma telefonnumero: +47-22555038
Al cxiuj legantoj ni deziras
felicxan, gxojplenan, prosperan novan jaron en bona sano kaj aktiveco!